Ik: Jezelf zijn als ambitieuze jonge vrouw in de huidige maatschappij

Ik. Wie ben ik? Waar sta ik vandaag de dag in deze maatschappij als een Hindoestaanse vrouw? Wat maakt dat ik ben wie ik mag en wil zijn in plaats van wat er van mij verwacht wordt? Is er überhaupt ruimte om mijzelf volledig te kunnen ontwikkelen als een 24-jarige Hindoestaanse vrouw in een maatschappij anno 2016? Dit zijn de vragen die ik mijzelf stel als ik denk aan het thema ‘Jezelf zijn’. In dit artikel ga ik in op de vraag of vrouwen gebrek aan ambities hebben en waarom het zo belangrijk is jezelf te zijn, te blijven en je eigen identiteit te vinden.

Risico’s durven nemen
In het artikel ‘Vrouwen moeten zichzelf blijven’ afkomstig uit de Volkskrant (2010) geven vier mannelijke topbestuurders hun mening over het onderwerp en adviseren zij vrouwen zichzelf te blijven. De bestuursvoorzitter van gevestigd advocatenkantoor NautaDutilh, Marc Blom, buigt zich over de vraag waarom vrouwen naar de top afhaken. Volgens hem worden er al jaren meer vrouwelijke dan mannelijke juristen aangenomen. Bij de vraag wie geschikt is als partner, komen er aanzienlijk minder vrouwen naar voren stappen. Volgens Blom hoeven vrouwen zich niet als mannen te gedragen om een kans te maken op carrièrevlak. Er zijn wel aandachtspunten waar vrouwen verandering in kunnen brengen. Zijn advies luidt: ‘Vrouwen moeten meer voor zichzelf opkomen, laten zien waarvoor ze staan en waar ze naartoe willen’. Als voorbeeld schetst hij werkscenario’s bij NautaDutilh. Bij uitdagende en risicovolle opdrachten steken mannen hun hand op, terwijl vrouwen alleen opdrachten aannemen waarvan ze zeker zijn dat ze deze kunnen volbrengen. Als zich een situatie voordoet waarbij ze kunnen strijden, reageert de vrouw met ‘neem jij hem maar’. Er is geen besef bij hen dat zij meer respect kunnen afdwingen als ze hun nek uitsteken.^[1]Vos, C. (2010). “Vrouwen moeten zichzelf blijven”. De Volkskrant. Bezocht op 13 januari 2016.

Uit een promotieonderzoek aan de Amerikaanse Stanford University van Susan Fisk blijkt dat vrouwen meer stress ondervinden aan risicovolle situaties en daardoor minder presteren. Aan een online panel van proefpersonen werd gevraagd wat zij in risicovolle situaties zouden doen en hoe zij zich zouden voelen. Dezelfde proefpersonen werden achteraf getest om na te gaan hoe angstig zij waren. Uit de resultaten bleek dat het angstniveau van mannen geen verschil bracht wanneer zij zich in risicovolle of niet-risicovolle situaties begaven. In tegenstelling tot het angstniveau bij vrouwen, zou dit in risicovolle situaties 14% hoger zijn dan in situaties zonder risico’s. Tijdens twee vergelijkingsexperimenten met mannelijke en vrouwelijke respondenten werd onderzocht wat de invloed van gokken is op het kiezen van de juiste antwoorden in vragenlijsten. Uit beide experimenten kwamen dezelfde resultaten. Bij het experiment zonder gokken scoorden de vrouwen haast hetzelfde als de mannen. Dit in tegenstelling tot het experiment waarbij er gegokt moest worden: hier scoorden de vrouwen namelijk een stuk slechter. Volgens Susan Fisk presteren vrouwen slechter door de stress die zij in deze risicovolle situaties ondervinden. Vrouwen vermijden hierdoor risicovolle situaties. Fisk concludeert: ‘Dit alles kan verklaren waarom er zo weinig vrouwen in topposities zitten, want risicovolle opdrachten aanvaarden en succesvol afronden leidt vaak tot promotie.'^[2]Fisk, S.R. (2015).  “Risky spaces, gendered places: how intersecting beliefs about gender and risk reinforce and recreate gender inequality”. Stanford University, Dept. of Sociology. … Continue reading

Sociaaleconomische verschillen
Aan de universiteit van Chicago^[3]Turner, R.H. (1964). “Some aspects of women’s ambition”. American Journal of Sociology, Vol. 70, No. 3, pp. 271-285. Bezocht op 8 januari 2016. is er onderzoek gedaan naar de aspecten van ambities van vrouwen. De studie werd uitgevoerd onder 1441 bijna afgestudeerde vrouwen op hogescholen in Los Angeles. Er wordt consistent aangetoond dat de ambities van vrouwen op sociaaleconomisch vlak lager liggen dan die van mannen.^[4]Turner, R.H. (1964). “Some aspects of women’s ambition”. American Journal of Sociology, Vol. 70, No. 3, pp. 271-285. Bezocht op 8 januari 2016. Volgens het Nationaal Kompas Volksgezondheid houdt de sociaaleconomische status in: ‘de positie van mensen op de maatschappelijke ladder met het daaraan verbonden aanzien en prestige. Sommige mensen nemen een lagere positie in op de maatschappelijke ladder en anderen een hogere. Naarmate mensen over meer of minder kennis, arbeid en bezit beschikken, nemen zij een hogere of lagere positie in de maatschappij in.'^[5]Verweij A (RIVM). (2010). “Wat is sociaaleconomische status? Volksgezondheid Toekomst Verkenning”, Nationaal Kompas Volksgezondheid. Bezocht op 8 januari 2016, link bestaat niet meer Hoewel vrouwen op de middelbare school beter presteren, zijn ze minder snel geneigd om verder te studeren. De ambities van vrouwen zijn beperkt tot een aantal beroepscategorieën met weinig ambitie voor hogere beroepen of zakelijke posities. Allereerst zijn er vlakken waarop een vrouw dezelfde ambities kan nastreven als de man, bijvoorbeeld het volgen van een opleiding. Daarnaast zijn er vlakken waarbij een vrouw wel of niet mag kiezen om een bepaalde ambitie na te streven voor zichzelf. Wanneer vrouwen wordt gevraagd naar beroepsgerichte ambities, zijn er een paar vrouwen die carrièredoelen hebben op dezelfde manier als mannen – een aantal vrouwen hebben deze ambities minder of helemaal niet. Tenslotte zijn er bepaalde doelen die vrouwen willen bereiken in hun sociale leven waarbij zij graag een partner in hun leven willen hebben, zoals het hebben van een gezin. Dit geldt overigens niet voor alle vrouwen. Ieder van deze vlakken vormen een barrière in de conceptualisering en meting van ambitie.^[6]Turner, R.H. (1964). “Some aspects of women’s ambition”. American Journal of Sociology, Vol. 70, No. 3, pp. 271-285. Bezocht op 8 januari 2016.

Ambitieuzer worden over ambities
In het artikel ‘Hebben vrouwen gebrek aan ambitie?’ van Anna Fels wordt de titel bediscussieerd en worden voorstellen gedaan hoe dit kan worden tegengegaan. Wat is er nu zo beangstigend aan ambities? Eén van de verborgen beperkingen voor vrouwen en hun ambities is dat zij allereerst de erkenning willen krijgen van anderen. Vrouwen krijgen anno 2016 betere kansen dan ooit om hun doelen na te streven maar het werkelijke nastreven wordt achteraf sociaal gedoogd wanneer zij de behoeften van hun familieleden hebben vervuld. Het idee ontstaat dat door ambitieus te zijn, zij hun vrouwelijkheid ondermijnen in de ogen van de mensen om hun heen. Fels noemt een aantal suggesties over hoe vrouwen ambitieuzer kunnen worden. Dit zijn:

• Organiseer: laat vrouwen zich verenigen en elkaar aanmoedigen de arbeidsmarkt op te gaan
• Structureren van erkenning: op basis van vaardigheid, talent en werk
• Realiseer je dat het nooit te laat is: als sociale wezens hebben wij constant erkenning nodig en is het nooit te laat om je ambities te hervormen^[7]Fels, A. (2004). “Do women lack ambition?”. Harvard Business Review. Bezocht op 8 januari 2016

Blijf jezelf
Ambitieus zijn mag, maar wees vooral jezelf. Vergeet niet dat het vinden van je eigen identiteit het belangrijkste doel moet zijn en blijven. In een roerige maatschappij zoals deze is het nodig ambities te hebben en ernaar te streven, maar we moeten vooral niet onszelf vergeten. Invloeden van buitenaf, de politiek, (social) media en prikkels in de samenleving kunnen ervoor zorgen dat meningen hervormd worden en dat wij anders naar bepaalde dingen gaan kijken. Het is vooral belangrijk hoe jijzelf in de maatschappij staat en wat je naar buiten brengt, dus hoe presenteer jij jezelf en als wie? Als je eenmaal begint met het behalen van bepaalde doelen of het nastreven van ambities, wil je uiteindelijk succesvol zijn. Belangrijker is echter wat we leren tijdens het nastreven van onze ambities en de ervaring die we mee krijgen. Uiteindelijk gaat het ons om het krijgen van herkenning, erkenning en waardering!