Wie is een guru?

In verschillende geschriften lezen we over het belang van een guru. Er is zelfs een speciale Gita gewijd aan de guru, de Guru Gita. Hierin wordt beschreven wat een guru is en aan welke kwaliteiten hij voldoet. Purana’s en Smriti’s gaan nog verder door te stellen dat de guru als het Goddelijke is.

Uit de Guru Gita en verhalen uit de Purana’s, Ramayana en Mahabharata begrijp ik dat een guru als het ware een gids is. Zelf is hij verlicht en hij laat ons het pad der verlichting zien. Hij haalt onze “gu” (bedekking, duisternis) weg door ons kennis en vaardigheden mee te geven waarmee we spiritueel kunnen groeien en uiteindelijk tot moksha (verlossing) kunnen komen. Guru’s dragen meestal saffraankleurige kleding. Saffraan heeft de kleur van vuur en vuur kan alle materiële verlangens verbranden. Daarom symboliseert het voor saadhu’s dat ze afstand hebben gedaan van alle wereldlijke gehechtheid en hun leven wijden aan het spirituele rijkdom van de Hindoe Dharma. Dat maakt een guru een zeer spiritueel en zuiver persoon. Zelf zou ik hieruit concluderen dat een guru in deze tijd nauwelijks meer bestaat. Dit vond ik ook in de Bhavishya Purana terug. Als we dan een vers lezen waarin staat dat we zonder de gratie van een guru moeilijk geestesrust kunnen bereiken, vragen we ons weleens af of het in dit duistere tijdperk nog mogelijk is om tot verlichting te komen en moksha te bereiken.

Persoonlijk denk ik dat een guru in de kaliyuga niet te vergelijken is met guru’s uit het Vedische tijdperk. De mate van dharma is enorm afgenomen, adharma overheerst en ik denk dat er niemand op aarde zal zijn die te vergelijken is met Brahma, Vishnu of Shiva, ook al willen we dat graag geloven door lieden die zich swami, brahmarishi e.d. noemen. Natuurlijk is er nog veel goeds op aarde. Natuurlijk heeft ieder mens goede kwaliteiten in zich. Maar ik denk niet dat er vandaag de dag nog iemand is die op het niveau van Ved Vyaasa, Tulsidas of Valmiki zit. Dan zouden we haast uitgaan van de perfecte mens en die bestaat niet. In deze kaliyuga, waarin we ver van het Goddelijke zijn verwijderd, hoeven we ook geen perfecte guru te hebben. Een guru kan al iemand zijn die iets meer spiritueel is dan onszelf of misschien niet eens actief Hindoe is. Ik denk dat we in een ieder wel een guru kunnen vinden. Hiervoor hoeft men zich niet in een witte dhoti of oranje gewaad te kleden of te beweren goddelijke krachten te hebben; een ieder kan ons bepaalde inzichten geven die ons vooruit helpen in onze ontwikkeling.

Ieder persoon die we in ons leven tegenkomen levert, bewust of onbewust en op positieve of negatieve manier, een bepaalde bijdrage aan onze identiteit en ons leven. We leren hiervan en komen tot inzichten die ons leven verrijken. Op die manier zijn we in staat onszelf te ontwikkelen naar een ander niveau van bewustzijn. We kunnen zoveel geschriften lezen, verhalen uit geschriften kunnen navertellen en schriftuurlijke verzen uit het hoofd kennen, maar wat hebben we eraan als we ons deze kennis niet eigen maken? Het leven is onze ware guru. Het leert ons die verworven kennis om te zetten naar inzichten, als we het maar willen en bewust omgaan met die kennis. Dat pad is geen zacht gras; het is een pad vol rotsen, waar we regelmatig zullen vallen en wonden zullen oplopen. Soms zullen we vermoeid zijn en de moed laten zaken, maar hoe verder we zijn, hoe meer we weten hoe we het pad kunnen bewandelen zonder wonden op te lopen. Zo leidt het pad ons naar licht, want bij elke stap vinden we op een bepaalde manier wel een guru…