Dhanteras is een belangrijk festival binnen het hindoeïsme en vindt plaats op de eerste dag van het vijfdaagse Divali-feest. Het festival staat in het teken van het eren van rijkdom en gezondheid, en het vieren van overvloed in alle aspecten van het leven. Veel hindoes investeren op deze dag in waardevolle materialen.
Wat is Dhanteras?
Dhanteras, ook wel Dhana Trayodashi genoemd, is een festival dat draait om het verwelkomen van welvaart en gezondheid in huis. Volgens de hindoeïstische traditie beschouwen mensen deze dag als gunstig voor het kopen van goud, zilver, nieuwe kleding of huishoudelijke apparaten. Dit symboliseert het aantrekken van rijkdom en het vernieuwen van positieve energie in huis, evenals de traditie om het huis grondig schoon te maken.
Dhanteras wordt ook geassocieerd met de god Dhanvantari, de vader van Ayurveda, die tijdens het karnen van de melkoceaan (samudra manthan) verscheen met een pot amrita (het elixer van onsterfelijkheid). In deze context verwijst “dhana” naar de genezende kracht en gezondheid, die net zo waardevol zijn als materiële rijkdom. De verering van Dhanvantari op deze dag is dan ook een oproep om gezondheid en welzijn te waarderen.
Wanneer vindt Dhanteras plaats?
Dhanteras valt elk jaar op de dertiende dag van de donkere helft van de hindoeïstische maand Kartika, die meestal eind oktober of begin november valt. Dit is de eerste dag van het Divali-feest, en het markeert het begin van vijf dagen van vieringen die culmineren in het festival van lichten, Divali.
De exacte datum van Dhanteras verschilt van jaar tot jaar, omdat de hindoeïstische kalender gebaseerd is op de maan. Veel hindoeïstische families volgen nauwkeurig de astrologische berekeningen om te bepalen wanneer ze hun rituelen en aankopen moeten doen. De timing is belangrijk omdat men gelooft dat het naleven van deze tradities op het juiste moment extra geluk brengt.
Verhalen uit de geschriften met betrekking tot Dhanteras
Dhanteras heeft zijn wortels in verschillende hindoeïstische legendes. Een van de bekendste verhalen gaat over de god Dhanvantari, de god van geneeskunde, die tijdens de Samudra Manthan (het karnen van de oceaan) verscheen met een pot amrita (elixer van onsterfelijkheid). Dit markeerde het begin van Dhanteras, een dag gewijd aan gezondheid en welzijn.
Een andere populaire legende vertelt het verhaal van een koning wiens zoon voorbestemd was om op de vierde dag van zijn huwelijk te sterven door een slangenbeet. De vrouw van de prins weigerde dit lot te accepteren en besloot die avond een stapel sieraden en munten te verzamelen. Ze plaatste deze in een stapel bij de ingang van hun kamer en verlichtte het met vele diya’s. Ze hield haar man wakker door hem verhalen te vertellen en liederen te zingen. Toen Yama, de god van de dood, in de gedaante van een slang arriveerde, werd hij verblind door de schittering van het goud en de lichten. Hij kon de kamer niet betreden en de prins bleef ongedeerd. Sindsdien geloven mensen dat het verlichten van de nacht met diya’s en het kopen van goud op Dhanteras geluk en bescherming tegen onheil brengt.
Wat kunnen we leren van Dhanteras?
Dhanteras leert ons het belang van het waarderen van zowel materiële rijkdom als spirituele gezondheid. Het festival herinnert ons eraan dat echte rijkdom niet alleen in goud of zilver ligt, maar ook in de gezondheid en het welzijn van onszelf en onze dierbaren. Het schoonmaken en versieren van het huis symboliseert het verwijderen van oude energieën en het verwelkomen van nieuwe, positieve vibraties.
Dhanteras benadrukt ook het belang van waakzaamheid en bescherming, zoals geïllustreerd in het verhaal van koning Hima’s zoon. Door licht in ons leven te brengen, kunnen we duisternis en onheil op afstand houden. De rituelen op Dhanteras, zoals het aansteken van diya’s en het reciteren van mantra’s, helpen ons om onze intenties te zuiveren en ons leven te richten op positiviteit en voorspoed.
3 manieren om Dhanteras te vieren
Dhanteras biedt verschillende manieren om geluk, gezondheid en voorspoed in je leven te verwelkomen. Hier zijn drie manieren om dit festival te vieren:
- Het kopen van goud, zilver of nieuwe investeringen
Een van de meest populaire tradities op Dhanteras is het kopen van goud of zilver, of het doen van nieuwe investeringen. Dit symboliseert het aantrekken van rijkdom en welvaart. Als goud of zilver niet binnen je bereik ligt, kun je ook kiezen voor het investeren in andere waardevolle bezittingen. Het gaat om het gebaar van vernieuwing en het creëren van positieve energie in je huis, maar ook om het veilig stellen van de toekomst voor jezelf en je gezin. - Het aanbidden van Dhanvantari en Lakshmi
Een belangrijk ritueel op Dhanteras is het uitvoeren van een puja (gebed) voor Dhanvantari, de god van geneeskunde, en Lakshmi, de godin van rijkdom. Dit ritueel omvat het aanbieden van bloemen, wierook en het aansteken van diya’s. Het doel van deze aanbidding is om gezondheid, geluk en voorspoed te vragen voor het komende jaar. - Yama deep daan
Een belangrijk ritueel op Dhanteras is het aansteken van een diya aan de zuidkant van het huis, een traditie die bekend staat als Yama Deep Daan. Dit ritueel is een eerbetoon aan Yamaraaja, de god van de dood, en is bedoeld om bescherming te vragen voor de dierbaren van het gezin. Het is gebruikelijk om deze diya te vullen met sesamolie en daarbij de volgende mantra te reciteren:ॐ मृत्युना दण्डपाशाभ्यां कालेन श्यामया सह।
त्रयोदश्यां दीपदानात् सूर्यजः प्रीयतां मम॥ॐ mṛtyunā daṇḍapāśābhyāṃ kālena śyāmayā saha.
trayodaśyāṃ dīpadānāt sūryajaḥ prīyatāṃ mama.Moge de zoon van Surya (Yama) tevreden zijn met mijn diya-offer op de dag van Trayodashi, zodat hij de dood, zijn dodelijke wapens, en de tijd van de dood achterwege laat.
Deze mantra komt uit de Skanda Purana en vraagt Yama om tevreden te zijn met het diya-offer, zodat hij zijn dodelijke wapens en de tijd van de dood achterwege laat.
Gezondheid, welzijn en het koesteren van zegeningen
Dhanteras is meer dan alleen een viering van materiële rijkdom; het is een diep spiritueel en cultureel evenement dat ons aanmoedigt om stil te staan bij het belang van gezondheid, welzijn en het koesteren van onze zegeningen. Of je nu kiest om Dhanteras te vieren door nieuwe bezittingen te kopen, rituelen uit te voeren of je huis te versieren met licht, onthoud dat de ware essentie van dit festival ligt in het cultiveren van positiviteit en het beschermen van wat ons dierbaar is.
Vond je dit artikel waardevol?
Draag jij het delen van dit soort kennis een warm hart toe? Jouw bijdrage is van harte welkom!
Elke donatie helpt ons om de gratis diensten van HindoeDharma.nl mogelijk te maken. Dit omvat kosten voor boeken, webhosting, technische applicaties en meer.
Daarnaast gebruiken we een deel van de bijdragen om boodschappen en warme maaltijden uit te delen aan minderbedeelden, als onderdeel van onze inzet voor karma yoga en maatschappelijke betrokkenheid.
