Ekadashi is een hindoe feestdag die de diepere band met de kosmos viert en ons een gelegenheid geeft om onszelf spiritueel te zuiveren. In dit artikel duiken we dieper in op de betekenis van Ekadashi, de verhalen uit de geschriften en hoe je deze dag op een betekenisvolle manier kunt vieren.
Wat is Ekadashi?
Ekadashi betekent letterlijk “de elfde”. In de hindoeïstische kalender wordt Ekadashi gevierd op de elfde dag na de nieuwe maan en de elfde dag na de volle maan, wat het twee keer per maand laat plaatsvinden. Ekadashi is een vastendag die volledig gewijd is aan de verering van Vishnu, de bewaarder van het universum in de hindoeïstische leer. Op deze dag beoefenen gelovigen onthouding, meditatie en gebed om dichter bij hun innerlijke zelf en het goddelijke te komen.
Deze dag van vasten en devotie helpt de ziel te zuiveren en brengt innerlijke vrede en balans. Het is een dag van zelfreflectie, waarbij de geest wordt geschoond van negatieve gedachten en gevoelens. Door vasten en gebed proberen mensen hun spirituele reis voort te zetten en hun verbinding met Vishnu te verdiepen.
Wanneer vindt Ekadashi plaats?
- Papamochani Ekadashi
Chaitra krishna ekadashi (11e dag na volle maan in maart-april) - Kamada Ekadashi
Chaitra shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in maart-april) - Varuthini Ekadashi
Vaishakha krishna ekadashi (11e dag na volle maan in april-mei) - Mohini Ekadashi
Vaishakha shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in april-mei) - Apara Ekadashi
Jyeshtha krishna ekadashi (11e dag na volle maan in mei-juni) - Nirjala Ekadashi
Jyeshtha shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in mei-juni) - Yogini Ekadashi
Ashadha krishna ekadashi (11e dag na volle maan in juni-juli) - Devshayani Ekadashi
Ashadha shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in juni-juli) - Kamika Ekadashi
Shravana krishna ekadashi (11e dag na volle maan in juli-augustus) - Shravana Putrada Ekadashi
Shravana shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in juli-augustus) - Aja Ekadashi
Bhadrapada krishna ekadashi (11e dag na volle maan in augustus-september) - Parsva Ekadashi
Bhadrapada shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in augustus-september) - Indira Ekadashi
Ashvina krishna ekadashi (11e dag na volle maan in september-oktober) - Papankusha Ekadashi
Ashvina shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in september-oktober) - Rama Ekadashi
Kartika krishna ekadashi (11e dag na volle maan in oktober-november) - Devutthana Ekadashi
Kartika shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in oktober-november) - Utpanna Ekadashi
Margashirsha krishna ekadashi (11e dag na volle maan in november-december) - Mokshada Ekadashi
Margashirsha shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in november-december) - Saphala Ekadashi
Pausha krishna ekadashi (11e dag na volle maan in december-januari) - Pausha Putrada Ekadashi
Pausha shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in december-januari) - Shattila Ekadashi
Magha krishna ekadashi (11e dag na volle maan in januari-februari) - Jaya Ekadashi
Magha shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in januari-februari) - Vijaya Ekadashi
Phalguna krishna ekadashi (11e dag na volle maan in februari-maart) - Amalaki Ekadashi
Phalguna shukla ekadashi (11e dag na nieuwe maan in februari-maart)
Verhalen uit de geschriften met betrekking tot Ekadashi
Er zijn talloze verhalen en legendes in de heilige geschriften die de spirituele waarde van Ekadashi benadrukken. Hier zijn de verhalen voor elke Ekadashi:
- Papamochani Ekadashi
Het verhaal vertelt over de koning Harishchandra, bekend om zijn onwrikbare waarheid en rechtvaardigheid. Ondanks zijn deugdzaamheid, viel hij in ellende door de vloek van een brahmaan. Op advies van de wijze Vishwamitra begon hij de Papamochani Ekadashi te observeren en verkreeg zo verlossing van zijn zonden en herwon zijn koninkrijk en familie. - Kamada Ekadashi
Volgens de verhalen heeft deze Ekadashi de kracht om de verlangens en zonden van de waakzame devotee te vervullen en te reinigen. Het verhaal gaat over een brahmaan die, na het observeren van Kamada Ekadashi, alle wereldse verlangens en problemen overwon en het pad van spiritualiteit bereikte. - Varuthini Ekadashi
Het verhaal gaat over een demon genaamd Mura, die de goden erg lastig viel. De goden vroegen Vishnu om hulp, die de demon versloeg door middel van een krachtig gebed op deze dag. Het observeren van Varuthini Ekadashi beschermt de devotee tegen demonische invloeden en kwellingen. - Mohini Ekadashi
Het verhaal gaat over het verlossende effect van het observeren van deze Ekadashi door de demoness Putana. Na haar dood kwam haar ziel in het rijk van Vishnu en werd bevrijd van haar kwade daden door de invloed van Mohini Ekadashi. - Apara Ekadashi
Het verhaal van deze Ekadashi gaat over een rijke man die door zijn egoïsme en zonden in ellende viel. Door het observeren van Apara Ekadashi werd zijn karma opgeruimd, en hij kreeg verlossing en een betere hergeboorte. - Nirjala Ekadashi
Deze Ekadashi is bijzonder streng en vereist een vasten zonder water. Het verhaal van Nirjala Ekadashi gaat over de koning Bhima, die door het observeren van deze Ekadashi de vruchten ontving van alle Ekadashi-vasten in een enkel ritueel, en werd bevrijd van zijn zonden en kreeg spirituele verlichting. - Yogini Ekadashi
Volgens de overlevering heeft deze Ekadashi de kracht om zonden te verwijderen en zegeningen te brengen. Het verhaal gaat over een wijze die deze dag observeerde en zo zijn spirituele doelen bereikte en verlossing vond van alle materiële verlangens. - Devshayani Ekadashi
Het verhaal gaat over Vishnu die op deze dag in een diepe slaap valt. Het observeren van deze Ekadashi helpt om de zonden van het verleden te reinigen en om spirituele groei te bevorderen door de genade van Vishnu tijdens zijn slaap. - Kamika Ekadashi
Het verhaal vertelt over de koningin die door de observatie van Kamika Ekadashi haar verloren kinderen terugvond en haar gezin herstelde, waardoor deze dag beschouwd wordt als bijzonder heilzaam voor het welzijn van het gezin en het vervullen van verlangens. - Shravana Putrada Ekadashi
Dit verhaal gaat over een kinderloos echtpaar dat door het observeren van deze Ekadashi gezegend werd met een kind. Het toont de kracht van deze dag om vroomheid te belonen met de vervulling van belangrijke verlangens. - Aja Ekadashi
Het verhaal gaat over de koning Aja die door het observeren van deze Ekadashi bevrijd werd van zijn zonden en de zegeningen van Vishnu ontving, wat hem in staat stelde om een rechtvaardig en welvarend heerser te worden. - Parsva Ekadashi
Het verhaal gaat over de observantie van deze dag door een devotionele koning die door de genade van Vishnu zijn zonden verzoende en uiteindelijk zijn spirituele bestemming bereikte. - Indira Ekadashi
Het verhaal gaat over de observantie van deze Ekadashi door een brahmaan die door het uitvoeren van de rituelen met toewijding zijn voorouders bevrijdde van hun lijden en hen in de hemel bracht. - Papankusha Ekadashi
Het verhaal gaat over een koning die door het observeren van deze Ekadashi zijn zonden verzachtte en zijn koninkrijk in welvaart en vrede zag bloeien. - Rama Ekadashi
Het verhaal gaat over de verlossing van de demon king Ravana’s moeder, die door het observeren van deze Ekadashi werd bevrijd van haar karmische lasten en naar het rijk van Vishnu ging. - Devutthana Ekadashi
Dit is de dag waarop Vishnu wakker wordt na zijn vier maanden slaap tijdens de Ashadha maand. Het verhaal gaat over hoe het observeren van deze Ekadashi een groot spiritueel voordeel oplevert en een tijd is voor speciale rituelen en aanbidding van Vishnu. - Utpanna Ekadashi
Het verhaal gaat over een brahmaan die door het observeren van deze Ekadashi zijn zonden verzoende en zijn spirituele doel bereikte, met de hulp van Vishnu’s genade. - Mokshada Ekadashi
Het verhaal gaat over de bevrijding van de zonden door de observatie van deze Ekadashi, en hoe Vishnu door deze dag special aandacht geeft aan de verlossing van de devotee’s zonden en karma. - Saphala Ekadashi
Het verhaal vertelt over hoe deze Ekadashi de vruchten van alle goede daden en observaties verzamelt en de devotee gezegend wordt met zowel wereldse als spirituele zegeningen. - Pausha Putrada Ekadashi
Het verhaal gaat over een echtpaar dat, door deze Ekadashi te observeren, een kind kreeg en de familie gelukkig en welvarend werd. - Shattila Ekadashi
Het verhaal vertelt over de kracht van het observeren van deze Ekadashi en het ritueel van het bedekken van sesamzaad in het heilige water voor reiniging en verlossing van zonden. - Jaya Ekadashi
Het verhaal vertelt over een koning die door het observeren van Jaya Ekadashi zijn vijanden overwon en zijn koninkrijk in vrede en voorspoed zag. - Vijaya Ekadashi
Het verhaal gaat over de overwinning van de goden over de demonen door de kracht van het houden van deze Ekadashi. Deze dag wordt beschouwd als een tijd om het kwaad te overwinnen en innerlijke kracht en overwinning te verkrijgen. - Amalaki Ekadashi
Het verhaal vertelt over de devotie aan Vishnu en de heilige Amalaki-boom, waarvan de vruchten beschouwd worden als bijzonder heilzaam voor spirituele vooruitgang en het reinigen van zonden.
Elk van deze Ekadashi’s is gewijd aan specifieke rituelen en gebeden, en het houden aan de gebruiken van deze dagen wordt beschouwd als bijzonder gunstig voor het verkrijgen van spirituele voordelen en het reinigen van karmische lasten.
Wat kunnen we van Ekadashi leren?
Ekadashi leert ons enkele fundamentele waarden die we in ons dagelijks leven kunnen toepassen:
- Zelfdiscipline en zelfbeheersing: Door vasten en onthouding oefenen gelovigen zelfdiscipline en zelfbeheersing. Dit helpt om fysieke en mentale balans te bereiken, wat essentieel is voor persoonlijke groei en zelfverbetering.
- Spirituele ontwikkeling: Het vasten en de gebeden die op Ekadashi worden uitgevoerd, helpen mensen om hun spirituele bewustzijn te verdiepen. Het is een dag om naar binnen te keren, te reflecteren en je verbinding met het hogere te versterken.
- Zuivering van lichaam en geest: Het vasten tijdens Ekadashi helpt bij de zuivering van het lichaam, terwijl de meditaties en gebeden de geest zuiveren van negatieve gedachten en emoties. Dit creëert een gevoel van innerlijke rust en tevredenheid.
3 manieren om Ekadashi te vieren
Hoewel de traditionele manier van Ekadashi vieren meestal inhoudt dat men vast en bidt, zijn er verschillende manieren waarop mensen deze heilige dag kunnen houden, afhankelijk van hun persoonlijke voorkeuren en mogelijkheden.
- Vasten en gebed
De meest gebruikelijke manier om Ekadashi te vieren is door te vasten. Dit kan een volledige dag zonder eten en drinken zijn (zoals tijdens Nirjala Ekadashi) of een lichter vasten, zoals het vermijden van granen en peulvruchten, en het nuttigen van alleen fruit, melk*, water en noten. Tijdens het vasten reciteren mensen vaak mantra’s, zingen bhajans (heilige liederen) en doen ze aan meditatie om hun geest te richten op het goddelijke. - Vrijgevigheid en diensten
Ekadashi biedt een kans om mededogen en vrijgevigheid te tonen. Velen kiezen ervoor om voedsel, kleding en andere benodigdheden te schenken aan de minderbedeelden. Door te geven zonder verwachting van iets terug, kunnen we de kwaliteit van onbaatzuchtigheid en liefde voor onze medemensen cultiveren. - Spirituele zelfreflectie
Gebruik deze dag voor spirituele introspectie. Neem tijd om na te denken over je daden, je leven en je spirituele doelen. Dit kan bijvoorbeeld door middel van meditatie, het lezen van heilige teksten, te journallen of door deel te nemen aan een satsang (geestelijke bijeenkomst). Het is een kans om je te heroriënteren op wat werkelijk belangrijk is in het leven en jezelf te richten op innerlijke groei.
*Melk wordt tegenwoordig vaak op een dieronvriendelijke manier verkregen en is meestal niet puur. Daarom is het beter om melk te vermijden, zowel in het dagelijkse leven als tijdens Ekadashi-vasten, en in plaats daarvan plantaardige alternatieven te overwegen. Je kunt bijvoorbeeld verse kokosmelk, cashewmelk of amandelmelk maken. Dit doe je door simpelweg 250 gram kokos te malen met 1 tot 1,5 liter water en dan te zeven, of 250 gram cashewnoten of amandelen een nachtje te weken in water en daarna met 1 tot 1,5 liter water te malen en zeven. De overgebleven pulp kun je bijvoorbeeld in smoothies doen of je kunt er gemalen dadels (uiteraard eerst ontpit) doorheen kneden en koekjes mee bakken.
Spirituele groei en zuivering
Ekadashi is veel meer dan alleen een vastendag; het is een gelegenheid voor spirituele groei, zelfdiscipline en innerlijke zuivering. Door de verhalen uit de oude geschriften, de waarden die deze dag vertegenwoordigt en de verschillende manieren om het te vieren, ontdekken we dat Ekadashi een krachtige traditie is die zowel lichaam als geest voedt. Of je nu vast, geeft of reflecteert; deze heilige dag biedt ons allemaal een kans om onszelf te verbinden met het diepere en het hogere.
Laat Ekadashi een herinnering zijn om regelmatig te stoppen, naar binnen te kijken en de balans in ons leven te vinden. Het herinnert ons eraan dat we in de hectiek van het dagelijks leven ook tijd moeten maken voor spirituele verdieping en zelfverbetering.
Vond je dit artikel waardevol?
Draag jij het delen van dit soort kennis een warm hart toe? Jouw bijdrage is van harte welkom!
Elke donatie helpt ons om de gratis diensten van HindoeDharma.nl mogelijk te maken. Dit omvat kosten voor boeken, webhosting, technische applicaties en meer.
Daarnaast gebruiken we een deel van de bijdragen om boodschappen en warme maaltijden uit te delen aan minderbedeelden, als onderdeel van onze inzet voor karma yoga en maatschappelijke betrokkenheid.