Waarom vereren hindoes beelden?

Hindoes vereren geen beelden; zij vereren de normen, waarden en het symbolische gedachtegoed van de beelden die zij gebruiken en rituelen die zij verrichten.

De beelden zijn in principe hulpmiddelen om onze toewijding aan het goddelijke te offeren, te bezinnen en ons te herinneren aan de symbolische betekenis van de vorm en attributen. Elke goddelijke gedaante heeft bepaalde attributen en andere kenmerken die allemaal een eigen symbolische betekenis hebben. Ook elke rituele handeling heeft een eigen symboliek en betekenis.

Door afbeeldingen van het goddelijke te gebruiken en de rituelen hierbij te verrichten, worden hindoes steeds weer aan deze betekenissen en leringen herinnerd. Tegelijkertijd bieden beelden en symbolen ons een concentratiepunt of hulpmiddel om het goddelijke op één plaats te visualiseren op een manier die voor ons herkenbaar is.

Beelden in de hindoegeschriften

Diverse verzen uit de hindoegeschriften duiden aan dat God zowel vorm als vormloos is. Oftewel: God is zowel af te beelden als niet af te beelden. Of je God nu afbeeldt of niet; het zijn twee wegen van hetzelfde hindoeïsme en dezelfde vedische leer.

Zo beschrijft de Brihadaranyaka Upanishad twee hoedanigheden van Brahman: murtam en amurtam (vorm en vormloos). De één is grofstoffelijk en de ander is fijnstoffelijk. De één is vergankelijk en de ander is eeuwig. De één is gebonden en de ander is ongebonden. De één is omschreven, de ander is niet te omschrijven.^[1]Swami Mādhavānanda (1950) The Bṛhadāraṇyaka Upaniṣad with the commentary of Śankarācārya. Mayavati, India: Advaita Ashrama, p 329. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_1').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_1', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], });

Een ander voorbeeld vinden we in de Shvetashvatara Upanishad, waarin verzen 4.1 en 4.2 beschrijven dat het vormloze oerprincipe Brahman zich ontvouwde in vele goddelijke gedaantes, zoals Agni, Aditya, Vayu en Chandra.^[2]Hume, R. (1921) Shvetashvatara Upanishad. The Thirteen Principal Upanishads. New York, Verenigde Staten: Oxford University Press, pp 399-411. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_2').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_2', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], }); Ook een bekende vers (1.164.46) uit de Rigveda bevestigt dit, door te stellen dat er één waarheid is die beschreven is met verschillende namen, zoals Vayu, Yama, Agni en Matarishvan.^[3]Auteur onbekend (jaartal onbekend) “Rigveda” Sacred Texts. URL bezocht op 24 februari 2014. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_3').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_3', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], });

Een vers die vaak wordt aangehaald als tegenargument voor de beeldenverering is Yajurveda 40.9, die ook voorkomt in Isha Upanishad 12: “Andhaṃ tamaḥ praviśanti ye’sambhūtim-upāsate. tato bhūya iva te tamo ya u sambhūtyāṃ ratāḥ.” Deze vers is dubbelzinnig op te vatten en betekent: “Zij die zich toeleggen op het ongemanifesteerde komen terecht in duisternis. Zij die zich toeleggen op het gemanifesteerde komen in nog grotere duisternis terecht.” Echter wordt in de Isha Upanishad in de verzen hierna uitgelegd wat de gevolgen zijn van beide vormen van verering en dat het noodzakelijk is om beide te combineren.^[4]Auteur onbekend (2003) “Iśā Upaniṣad”, Ars Floreat. URL bezocht op 24 februari 2014, pp 43-66. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_4').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_4', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], });

Dit kunnen we ook afleiden uit het feit dat de verschillende goddelijke gedaantes uit elkaar ontstaan. Zo lezen we in de Devi Sukta (Rigveda 10.125) dat Vagdevi Sarasvati de goddelijke moeder is die de oorsprong van al het bestaan is^[5]Auteur onbekend (jaartal onbekend) “Rigveda” Sacred Texts. URL bezocht op 24 februari 2014. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_5').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_5', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], });, terwijl de Brahmavaivarta Purana Krishna als oerbron beschrijft^[6]Srila Krsna Dvaipayana Vedavyasa (2009) Stories from the Brahma-vaivarta Purana. Vrindavan, India: Ras Bihari Lal & Sons. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_6').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_6', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], }); en de Shrimad Devi Bhagavat Maha Purana Durga deze positie toeschrijft.^[7]Auteur onbekend (jaartal onbekend), ShrimadDeviBhagavadMahaPurana Dvitiya Khanda (code 1898). Gorakhpur, India: Gita Press, pp 178. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_7').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_7', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], });.

In de Brahma Sutra’s staat de murti puja letterlijker beschreven. Sutra’s 4.1.4 en 4.1.5 beschrijven dat we in de pratikopasana (“beeldenverering”^[8]Auteur onbekend (jaartal onbekend) “Spokensanskrit.de”, Spokensanskrit.de. URL bezocht op 25 februari 2014. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_8').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_8', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], });) symbolen en beelden van Brahman gebruiken om op Brahman te mediteren, maar wij deze symbolen slechts als hulpmiddel dienen te zien en niet als Brahman zelf. De Brahma Sutra’s beschrijven beelden en symbolen als middelen om ons te verbinden met Brahman^[9]Swami Sivananda (jaartal onbekend) “Brahma Sutras”. Swami Krishnananda. The Divine Life Society. URL bezocht op 12 december 2014. jQuery('#footnote_plugin_tooltip_7712_7_9').tooltip({ tip: '#footnote_plugin_tooltip_text_7712_7_9', tipClass: 'footnote_tooltip', effect: 'fade', predelay: 0, fadeInSpeed: 200, delay: 400, fadeOutSpeed: 200, position: 'top center', relative: true, offset: [-7, 0], });, zoals de Isha Upanishad ook indirect aangeeft.

function footnote_expand_reference_container_7712_7() { jQuery('#footnote_references_container_7712_7').show(); jQuery('#footnote_reference_container_collapse_button_7712_7').text('−'); } function footnote_collapse_reference_container_7712_7() { jQuery('#footnote_references_container_7712_7').hide(); jQuery('#footnote_reference_container_collapse_button_7712_7').text('+'); } function footnote_expand_collapse_reference_container_7712_7() { if (jQuery('#footnote_references_container_7712_7').is(':hidden')) { footnote_expand_reference_container_7712_7(); } else { footnote_collapse_reference_container_7712_7(); } } function footnote_moveToReference_7712_7(p_str_TargetID) { footnote_expand_reference_container_7712_7(); var l_obj_Target = jQuery('#' + p_str_TargetID); if (l_obj_Target.length) { jQuery( 'html, body' ).delay( 0 ); jQuery('html, body').animate({ scrollTop: l_obj_Target.offset().top - window.innerHeight * 0.2 }, 380); } } function footnote_moveToAnchor_7712_7(p_str_TargetID) { footnote_expand_reference_container_7712_7(); var l_obj_Target = jQuery('#' + p_str_TargetID); if (l_obj_Target.length) { jQuery( 'html, body' ).delay( 0 ); jQuery('html, body').animate({ scrollTop: l_obj_Target.offset().top - window.innerHeight * 0.2 }, 380); } }