Vasant Panchami, ook bekend als Saraswati Puja, is een hindoefeestdag waarop hindoes de komst van de lente en de verschijningsdag van Sarasvati vereren.
Tithi
Magha Shukla Panchami
Het verhaal achter Vasant Panchami
Vasant Panchami markeert het begin van de lente in India. De natuur ontwaakt uit haar winterslaap en het landschap wordt versierd met bloeiende bloemen, groen gebladerte en vogelgezang. Ook is Vasant Panchami een eerbetoon aan Sarasvati, de godin van kennis en kunst. Sarasvati wordt vaak afgebeeld met een veena (snaarinstrument) en een boek, symbolen van muziek en kennis. Het is een tijd waarin scholieren, kunstenaars en musici haar zegen zoeken voor wijsheid en succes in hun respectievelijke vakgebieden. Vasant Panchami herinnert ons eraan dat kennis en kunst essentieel zijn voor onze geestelijke groei en dat de goddelijke zegen van Sarasvati ons kan helpen bij het verwerven van wijsheid. Het is een gelegenheid om de schoonheid van de natuur en de kracht van kennis te erkennen en te vieren.
Sarasvati betekent “zij die richting het absolute stroomt”. In de hindoegeschriften wordt Sarasvati ook wel beschreven als Vaak (de belichaming van spraak), Gayatri (de Moeder van de Veda’s) of Savitri. Sarasvati is de belichaming van wijsheid, zuiverheid, kunst en studie. Op de dag van Vasant Panchami staan we stil bij haar bijzondere verschijning. Elk attribuut van haar verschijning geeft ons iets mee.
Tijdens Vasant Panchami wordt ook een Holika geplant om het echte lentefeest (Holi) in te luiden, wat over ongeveer 40 dagen plaatsvindt. Tijdens deze 40 dagen bereidt men zich voor op Holi door stil te staan bij de Holi-gedachte en droge en brandbare materialen bij elkaar te zoeken waarmee de Holika op rituele manier zal worden verbrand op de dag van Holika Dahan. Deze rituele verbranding is een symbolische reiniging van negatieve eigenschappen als jaloezie, hebzucht, wraakgevoelens e.d.; het kwaad, waar de heks Holika om bekend stond.
De viering van Vasant Panchami
Op Vasant Panchami dragen mensen vaak gele of witte kleding, omdat geel de kleur van de lente is en wit de kleur van Sarasvati. Ze bezoeken Sarasvati-tempels, bidden tot Sarasvati voor wijsheid en succes, en betonen hun eer aan boeken en muziekinstrumenten. Scholen en culturele instellingen in India organiseren speciale ceremonies ter ere van Sarasvati. Ook beginnen kinderen op deze dag vaak met hun eerste schrijf- of leeservaring, als een teken van educatieve vooruitgang.