Abortus is een onderwerp dat veel discussie oproept, en de hindoeïstische opvattingen hierover bieden een boeiend perspectief. Om abortus vanuit het hindoeïsme beter te begrijpen, moeten we de fundamentele concepten bekijken.
Karma en dharma: morele overpeinzingen
Binnen het hindoeïsme speelt karma, de wet van oorzaak en gevolg, een centrale rol in hoe men naar abortus kijkt. Volgens de karma-leer ontstaan de omstandigheden van ons leven, inclusief zwangerschap en voortplanting, uit handelingen in het verleden, zowel in dit leven als in vorige levens. Deze omstandigheden kunnen dus worden gezien als manifestaties van karma dat moet worden ervaren en verwerkt. Het beëindigen van een zwangerschap door abortus kan daarom worden beschouwd als een onderbreking van dit karmische proces, wat ethische en spirituele overpeinzingen oproept.
Naast biologische oorzaken en geslachtsgemeenschap kan ook de conceptie zelf, evenals de omstandigheden die tot een zwangerschap leiden, worden begrepen als karmische gebeurtenissen die een bepaalde bestemming en les met zich meebrengen. Het beëindigen van deze zwangerschap kan gezien worden als een inmenging in het karmische pad van zowel de moeder als het ongeboren kind, wat vragen oproept over de morele rechtvaardigheid van abortus.
Dharma, oftewel de morele plicht, speelt ook een belangrijke rol in deze overpeinzingen. In het hindoeïsme betekent dharma het volgen van de juiste weg in overeenstemming met de morele en ethische plichten. Dit kan variëren afhankelijk van de persoonlijke omstandigheden en het levenspad van het individu. Sommige hindoes kunnen abortus als een schending van dharma beschouwen, vooral als men het ziet als een inbreuk op de natuurlijke cyclus van leven en dood. Anderzijds kunnen hindoes de morele plichten rond zorg en welzijn zwaarder laten wegen, vooral als abortus wordt beschouwd als een manier om onomkeerbaar leed voor zowel de moeder als het kind te voorkomen.
Ahimsa en de ethiek van geweldloosheid
Ahimsa, of geweldloosheid, is een van de kernprincipes in het hindoeïsme en heeft een aanzienlijke invloed op de ethische benadering van abortus. Ahimsa betekent het vermijden van schade of geweld tegenover alle levende wezens, inclusief ongeboren kinderen. In het hindoeïsme is er al vanaf het moment van de conceptie sprake van leven. Vanuit dit perspectief kan abortus worden gezien als een daad van geweld tegen een levend wezen, wat in strijd is met het principe van ahimsa.
Aan de andere kant kan het principe van ahimsa ook worden geïnterpreteerd in de context van het voorkomen van leed. Als abortus wordt beschouwd als een manier om ernstig en onomkeerbaar leed te voorkomen, kan het ook worden gezien als een daad van mededogen. Dit kan vooral relevant zijn als het gaat om situaties waarin het voortzetten van de zwangerschap leidt tot aanzienlijke pijn en lijden voor de moeder, of wanneer het kind geboren zou worden met ernstige gezondheidsproblemen. In dergelijke gevallen kan abortus, vanuit een ahimsa-perspectief, worden gezien als een poging om groter leed te voorkomen, wat een andere interpretatie van geweldloosheid met zich meebrengt.
In het hindoeïsme speelt karuna (mededogen) een belangrijke rol in de manier waarop men met moeilijke morele vraagstukken omgaat. Mededogen kan ervoor zorgen dat men de situatie van een vrouw die overweegt een abortus te ondergaan, vanuit een holistisch en empathisch perspectief bekijkt. Dit houdt in dat men niet alleen rekening houdt met de ethische aspecten van het beëindigen van een zwangerschap, maar ook met de persoonlijke omstandigheden en de potentiële gevolgen voor de betrokkenen.
Abortus in de hindoegeschriften
Volgens hindoeïstische geschriften wordt abortus vaak beschouwd als een ernstige overtreding. De Vishnu Smriti stelt dat het vernietigen van een embryo gelijk staat aan het doden van een heilig of geleerd persoon, wat de grote ernst van deze daad onderstreept. De Atharvaveda (6.113) beschrijft abortus zelfs als een van de gruwelijkste zonden, wat de diepe morele bezwaren tegen het beëindigen van een zwangerschap benadrukt. Daarnaast vermeldt de Garuda Purana dat de ziel zich al bij de bevruchting van de eicel in de baarmoeder bevindt, waardoor vanaf dat moment het embryo als een leven wordt beschouwd. Deze teksten ondersteunen de opvatting dat abortus wordt gezien als moord en daarom een grote zonde is.
Toch is het essentieel om de context te overwegen bij het beoordelen van abortus. Het hindoeïstische concept van dharma houdt altijd rekening met tijd, plaats en omstandigheden.
Een verhaal dat vaak wordt aangehaald in de discussie over abortus, is dat van de Mahabharata, waar Ashvatthama, de zoon van Drona, geconfronteerd wordt met de gevolgen van zijn acties. Hij doodde namelijk het ongeboren kind van Uttara, de vrouw van Abhimanyu en schoondochter van Arjuna. Krishna werd hierop zo kwaad, dat hij Ashvatthama vervloekte met eeuwig lijden. Deze vloek was ernstig: Ashvatthama werd veroordeeld om duizenden jaren als een onsterfelijk wezen te leven, lijdend aan wonden en eenzaamheid. Zijn eeuwige leven zou gekenmerkt worden door pijn en spijt, als een constante herinnering aan zijn daden en de gevolgen daarvan. De vloek omvatte ook de belofte dat hij in ellende over de aarde zou zwerven tot het einde der tijden.
Natuurlijk gaat het in het verhaal van Ashvatthama om een andere situatie. Hier richt een krijger zijn geweld tegen een ongeboren kind van zijn vijand, wat feitelijk zinloos geweld is tegen een onschuldige vrouw en haar ongeboren kind. Het gaat hier dus niet om een keuze over abortus gemaakt door de moeder of ouders van het ongeboren kind, maar om een gruwelijke daad van wraak die de ethische grenzen van oorlogvoering overschrijdt.
Ethiek van abortus in specifieke contexten
Binnen het hindoeïsme bestaat er niet één universeel standpunt over abortus; de interpretaties kunnen variëren afhankelijk van de context en de manier van denken. Er zijn enkele belangrijke overwegingen die vaak naar voren komen:
- Gezondheid en welzijn van de moeder: In veel hindoeïstische tradities is er een erkenning van de noodzaak om de gezondheid en het welzijn van de moeder te beschermen. Dit kan een rechtvaardiging zijn voor abortus in situaties waarin de gezondheid van de moeder ernstig in gevaar is.
- Ongewenste zwangerschappen: In gevallen van verkrachting of incest is er veel begrip voor abortus. Deze perspectieven benadrukken vaak de noodzaak om de vrouw te beschermen, verdere emotionele schade (voor zowel moeder als kind, omdat een kind in wording sterk wordt beïnvloed door de gesteldheid van de moeder tijdens de zwangerschap) te voorkomen en haar kansen op een betere toekomst te vergroten.Anderzijds kan men er ook voor kiezen om het kind ter wereld te brengen en het te schenken aan een kinderloos echtpaar, al is dit een emotioneel en praktisch uitdagende beslissing. Het kan een weg zijn om het leven van het kind een positieve wending te geven, maar vereist zorgvuldig afwegen van de gevoelens en omstandigheden van alle betrokkenen. Deze keuze veronderstelt ook een sterke ondersteuning voor de moeder en een goed voorbereid echtpaar dat het kind op een liefdevolle manier en zonder oordeel zal opvoeden.
- Ernstige afwijkingen van het kind: Wanneer blijkt dat een kind ernstige afwijkingen heeft die leiden tot een leven vol lijden, verandert de ethische afweging. In dergelijke gevallen moeten betrokkenen afwegen tussen het bespoedigen van de dood of het toestaan van een leven dat mogelijk gepaard gaat met veel leed. Deze beslissing is vergelijkbaar met die bij euthanasie en maakt abortus tot een ingewikkeld en gevoelig onderwerp zonder eenduidige oplossingen. Het vereist een zorgvuldige afweging door de betrokkenen, die de situatie in al zijn complexiteit en de gevolgen voor alle betrokkenen moeten overzien.
Ethische overwegingen en spirituele beslissingen
Abortus in het hindoeïsme is geen eenvoudig zwart-wit vraagstuk. Het ethische en spirituele oordeel over abortus hangt af van verschillende factoren, zoals karma, dharma, ahimsa en mededogen. Terwijl sommige stromingen binnen het hindoeïsme abortus als een schending van de natuurlijke orde en morele plicht kunnen beschouwen, benadrukt een andere benadering de noodzaak om compassievol en empathisch om te gaan met de persoonlijke omstandigheden van de vrouw en de mogelijke gevolgen voor haar welzijn en dat van het kind.
Het hindoeïsme biedt geen uniforme antwoorden op de vraag over abortus, maar moedigt wel aan tot grondige overpeinzing en respectvolle overweging van alle betrokken aspecten. De beslissing om een abortus te ondergaan, of om deze te vermijden, wordt vaak beschouwd als een persoonlijke keuze die moet worden genomen met inachtneming van zowel de spirituele als praktische overpeinzingen die voortkomen uit de hindoeïstische traditie.
Vond je dit artikel waardevol?
Draag jij het delen van dit soort kennis een warm hart toe? Jouw bijdrage is van harte welkom!
Elke donatie helpt ons om de gratis diensten van HindoeDharma.nl mogelijk te maken. Dit omvat kosten voor boeken, webhosting, technische applicaties en meer.
Daarnaast gebruiken we een deel van de bijdragen om boodschappen en warme maaltijden uit te delen aan minderbedeelden, als onderdeel van onze inzet voor karma yoga en maatschappelijke betrokkenheid.
