Nadruk op rituelen en tradities
Het hindoeïsme in Nederland kenmerkt zich voornamelijk door een religieuze benadering, waarbij godsdienst voor velen het belangrijkste uitgangspunt is. Hierbij ligt een strikte nadruk op rituelen en tradities. Onder de jongeren is de benadering van het hindoeïsme als leefwijze steeds meer in opkomst.
Waar ouderen nog graag regelmatig godsdienstige rituelen verrichten om Brahman of goddelijke gedaantes te vereren middels puja, havana of deelname aan diensten in een mandir, houden veel jongeren zich liever bezig met yoga, meditatie en een bewuste manier van leven. Hierin spelen (lacto)vegetarisme en veganisme, een belangrijke gedragsregel die voortkomt uit het hoogste grondbeginsel van het hindoeïsme (ahimsa, geweldloosheid), vaak een belangrijke rol.
Daarnaast zijn er ook “passieve hindoes”, hindoes die niet actief bezig zijn met het hindoeïsme, maar op bepaalde hoogtijdagen en/of in bepaalde levensfasen wel bepaalde rituelen en tradities volgen. De “doorsnee Nederlandse hindoe” wordt gekenmerkt door hindoes die geen rund eten, één dag in de week lactovegetarisch zijn en vooral bij bijzondere gelegenheden lactovegetarisch zijn en bepaalde rituelen en tradities volgen.
Stromingen in het hindoeïsme in Nederland
Ook de stroming speelt een belangrijke rol in de manier waarop hindoes het hindoeïsme praktiseren, zowel in Nederland als in andere landen. De stromingen van het hindoeïsme zijn gecreëerd op basis van gezamenlijke denkwijzen en gebruiken, die meestal het resultaat zijn van bepaalde voorgangers of spirituele leraren (guru’s). De Sanatana Dharma en Arya Samaj vormen de grootste stromingen in Nederland.
Hierbij is de Sanatana Dharma, de grootste hindoestroming in Nederland, onder te verdelen in de Gebrahmaniseerde Sanatana Dharma, Janmavadi Sanatana Dharma en Karmavadi Sanatana Dharma. Daarnaast kennen wij onder andere de ISKCON, Gayatri Pariwar, het Shaivisme, Shaktisme en Vaishnavisme. Elke stroming focust zich op bepaalde aspecten van het hindoeïsme en heeft daarbij een eigen denkwijze, godsbeeld, rituelen, tradities en gebruiken. Deze stromingen zijn door de eeuwen heen door mensen gecreëerd en komen niet voor in de Shruti’s, Smriti’s, Purana’s, Itihasa en Tantra.
Hoewel er vaak discussies zijn over welke geloofsovertuiging beter zou zijn (zoals die er altijd zijn als het om geloof of religie gaat), gaat het hindoeïsme ervan uit dat alle stromingen uiteindelijk wegen naar hetzelfde doel zijn. De grondbeginselen zijn over het algemeen hetzelfde en de verschillen zitten vooral in visie en de manier waarop het geloof tot uiting wordt gebracht. Toch zijn er (zoals in elke religie) hindoes die hun eigen stroming als enige ware pad en/of dé Sanatana Dharma* zien en het gedachtegoed hiervan graag aan anderen proberen op te dringen. Dergelijke hindoes gaan dan ook graag op pad om anderen hiervan te overtuigen en op te nemen in hun religieuze gemeenschap.
Door de verschillen vinden vaak discussies en conflicten plaats tussen mensen uit verschillende stromingen, bijvoorbeeld als twee personen uit verschillende stromingen een relatie met elkaar hebben en/of met elkaar willen trouwen. Door vertakkingen binnen stromingen – met name door de vertaling naar de huidige tijd en moderne (Nederlandse) samenleving – vinden dezelfde discussies en conflicten vaak ook plaats in één en dezelfde stroming. Er zijn echter ook veel pragmatische hindoes die iedere geloofsovertuiging respecteren, ondanks de verschillen en hun eigen manier van geloven en praktiseren. Zij zien liever eenheid in diversiteit: het gedachtegoed dat de hindoegeschriften ook uitgebreid beschrijven.
*Over de term Sanatana Dharma bestaan soms discussies, omdat de Sanatana Dharma van oorsprong geen stroming is. Het betekent simpelweg “Eeuwige Dharma”, wat we kunnen vertalen als Eeuwig Fundament of Eeuwige Moraliteit, hét principe waar het hindoeïsme uiteindelijk om draait, los van alle denkwijzen, godsbeelden, rituelen, tradities, gebruiken etc. Om deze reden noemen sommige aanhangers van bepaalde stromingen zichzelf ook wel volger van de Sanatana Dharma.
Goddelijke gedaantes waarin de meeste Nederlandse hindoes geloven
Binnen de Sanatana Dharma staan de goddelijke gedaantes Ganesha, Durga, Shiva, Vishnu, Surya, Kali, Lakshmi, Sarasvati, Hanuman, Rama en Krishna centraal. Daarbij hebben veel aanhangers een favoriet, ook wel Ishta Deva of Ishta Devi genoemd. Verder kan er ook sprake zijn van een Kula Deva, een goddelijke gedaante die in de familie prominent wordt vereerd, of een Grama Deva, een goddelijke gedaante die in de eigen woongemeenschap prominent wordt vereerd. Dat vereren kan op talloze manieren plaatsvinden.
De Arya Samaj gelooft juist niet in goddelijke gedaantes en kent vooral een sobere benadering, waarbij de gebruikelijke manier van verering de havana is. Het sobere karakter bij de ISKCON gaat nog verder, waarbij zij meer gedragsregels hanteren en zich enkel en alleen op Krishna focussen. In de Gayatri Pariwar staat Gayatri of Brahman centraal, in het Shaivisme Shiva, in het Shaktisme Durga of Kali en in het Vaishnavisme Vishnu.
Meest gevierde hindoeïstische feestdagen in Nederland
Het hindoeïsme kent talloze feesten en hoogtijdagen. In Nederland worden vooral Holi/Phagwa en Divali groots gevierd, binnen alle stromingen. Afhankelijk van de stroming worden ook Maha Shivratri, Navratri, Ramanavami, Hanuman Jayanti, Ganesha Chaturthi, Krishna Janmashtami, Vijaya Dashami en Raksha Bandhan uitvoerig gevierd. Daarnaast zijn er nog vele bijzondere dagen die extra geschikt en gezegend zijn voor het verrichten van vrata (vasten), bepaalde rituelen en/of het vereren van een bepaalde goddelijke gedaante.
De feestdagen en hoogtijdagen zijn bijzondere dagen waarop we stilstaan bij de waarden van het hindoeïsme en bepaalde aspecten van goddelijke gedaantes of andere goddelijke verschijnselen. De feestdagen en hoogtijdagen helpen ons de waarden van het hindoeïsme, leringen en symboliek van goddelijke gedaantes beter te begrijpen en hiermee onszelf te ontwikkelen op geestelijk en persoonlijk vlak.
De feestdagen en hoogtijdagen zijn als het ware hulpmiddelen om een zuivere leefstijl te ontwikkelen en betere mensen te worden, met oog voor mens, dier en milieu. We staan stil bij diverse vormen van harmonie met de schepping waarin we leven, zodat we een zo zuiver, bewust en harmonieus mogelijk bestaan kunnen leiden, goede karma verrichten en dichterbij moksha komen.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!