Ganesha is de god van wijsheid, intellect en het wegnemen van obstakels. Hij is een van de meest geliefde en vereerde goden in het hindoeïsme. In veel tradities wordt hij van alle goden en godinnen zelfs als eerste vereerd.
Wie is Ganesha?
Ganesha, ook wel Ganapati of Vinayaka genoemd, is een gedaante van het goddelijke die staat voor wijsheid en intellect. Hoewel hij bekend staat als de zoon van Shiva en Parvati, is hij een tijdloze god die zich door verschillende tijdperken heen in verschillende rollen en hoedanigheden manifesteert. In het hindoeïsme kent elke god en godin verschillende stadia en dimensies van manifesteren. Zo laat ook Ganesha zich steeds weer op nieuwe manieren zien, maar blijft hij altijd dezelfde bron van wijsheid en hulp voor zijn volgelingen.
Hindoes bidden vaak tot Ganesha om wijsheid en het vermogen om obstakels te verwijderen. De naam Ganesha betekent letterlijk “heer van allen”.
Hoe ziet Ganesha eruit?
Ganesha wordt afgebeeld met het lichaam van een mens en het hoofd van een olifant. Opvallende elementen van zijn verschijning zijn:
- Olifantenhoofd: Zijn grote hoofd staat symbool voor wijsheid en begrip. In veel culturen wordt de olifant gezien als een symbool van intelligentie en kracht.
- Grote oren: Deze staan symbool voor het vermogen om goed te luisteren en wijsheid tot ons te nemen. Ze herinneren ons eraan dat we niet alleen moeten spreken, maar ook moeten luisteren naar de wereld om ons heen.
- Kleine ogen: Ganesha’s ogen zijn klein en scherp, wat zijn vermogen symboliseert om kritisch te zijn en aandacht te schenken aan de details.
- Afgebroken slagtand: In veel afbeeldingen heeft Ganesha maar één intacte slagtand, terwijl de andere afgebroken is. Dit staat symbool voor volharding en het overwinnen van dualiteit (goed en kwaad, vreugde en verdriet etc.).
- Grote buik: Dit staat symbool voor het vermogen om alles te accepteren – het goede, het slechte en het neutrale. Zijn buik toont ook zijn vreugde en tevredenheid.
- Vier armen: In zijn bovenaardse gedaante wordt Ganesha afgebeeld met vier armen. In zijn aardse gedaante heeft hij twee armen. In zijn handen houdt hij vaak verschillende voorwerpen, die elk een eigen betekenis hebben.
- Lotusbloem: De lotus staat voor spirituele zuiverheid en verlichting. Dit symbool herinnert ons eraan dat, net als de lotus die uit modder groeit, ook wij in moeilijke situaties kunnen bloeien en ons spirituele potentieel kunnen bereiken.
- Gele kleding: De kleur geel staat voor vreugde en geluk. Deze kleur straalt warmte en positieve energie uit, wat de blijdschap van zijn aanwezigheid en de vreugde van de levensreis benadrukt.
- Muis naast zijn voeten: De muis is Ganesha’s voertuig en herinnert ons eraan dat ook de kleinste wezens grote wijsheid en kracht kunnen hebben in het overwinnen van uitdagingen.
- Laddoo’s: Ganesha wordt vaak afgebeeld met laddoos (zoetigheden) in zijn handen, wat de zoetheid van kennis en succes symboliseert. Deze lekkernijen staan ook voor de beloningen die komen wanneer we wijsheid en inzicht verwerven in ons leven.
- Hand omhoog: Een van zijn handen is vaak omhoog geheven, wat aangeeft dat hij zijn volgelingen beschermt en zegent. Dit gebaar biedt geruststelling en moedigt ons aan om onze angsten los te laten en vertrouwen te hebben in de goddelijke begeleiding.
Kwaliteiten van Ganesha
Ganesha heeft vele kwaliteiten. De belangrijkste zijn:
- Wijsheid en intelligentie: Ganesha helpt ons om moeilijke beslissingen te nemen en complexe problemen te begrijpen. Hij leidt ons naar een pad van wijsheid en kennis.
- Het verwijderen van obstakels: Hindoes bidden tot Ganesha om obstakels in hun leven te verwijderen, zowel fysiek als emotioneel. Dit maakt hem de aangewezen god om voor hulp te vragen bij nieuwe projecten of uitdagingen.
- Beschermer van de zwakken: De kleine muis waarop hij rijdt, staat onder andere voor het idee dat zelfs de kleinste en zwakste wezens bescherming verdienen. Ganesha vertegenwoordigt rechtvaardigheid en het idee dat iedereen, ongeacht hun positie, waardigheid verdient.
- Succes en welvaart: Ganesha wordt vaak aanbeden door mensen die succes en voorspoed in hun leven zoeken. Of het nu gaat om een nieuw zakelijk project, een verhuizing of een nieuw hoofdstuk in het leven, Ganesha wordt gezien als de god die succes en overvloed kan brengen.
Verhalen over Ganesha
Er zijn vele verhalen over Ganesha die zijn wijsheid, kracht en mededogen beschrijven.
Een van de bekendste verhalen is hoe hij zijn olifantenhoofd kreeg. Volgens de geschriften creëerde Parvati, zijn moeder, Ganesha uit klei om haar te bewaken terwijl ze een bad nam. Shiva wist hier niets van af. Toen Shiva terugkeerde naar huis, weigerde Ganesha hem binnen te laten omdat hij zijn vader niet herkende. Shiva werd boos en hakte het hoofd van Ganesha af. Parvati was ontroostbaar, en Shiva, beseffende wat hij had gedaan, stuurde zijn volgelingen eropuit om het eerste hoofd dat ze vonden naar hem te brengen. Dit was het hoofd van een olifant, en zo kreeg Ganesha zijn olifantenhoofd.
Een ander bekend verhaal gaat over een wedstrijd tussen Ganesha en zijn broer Kartikeya om de wereld rond te reizen. Terwijl Kartikeya fysiek de wereld rondging op zijn rijdier, de pauw, liep Ganesha gewoon om zijn ouders heen en verklaarde dat zij zijn wereld waren. Dit toonde zijn wijsheid en diepe begrip van de wereld om hem heen. Dit verhaal laat zien dat inzicht en het begrijpen van de essentie cruciaal zijn voor succes in het leven. Het leert ons dat we niet altijd de snelste of meest voor de hand liggende weg hoeven te kiezen om onze doelen te bereiken. In plaats daarvan kunnen we, door onze aandacht te richten op de beginselen van liefde, verbinding en wijsheid, effectievere en meer betekenisvolle resultaten behalen.
In de Mahabharata speelt Ganesha een cruciale rol als de schrijver van het heilige geschrift. Tijdens de samenstelling van de Mahabharata vraagt de wijze Vyasa, op aanbeveling van de schepper Brahma, Ganesha om als zijn schrijver op te treden. Ganesha stemt toe, maar stelt de voorwaarde dat hij niet zal stoppen met schrijven. Vyasa gaat hiermee akkoord, maar op voorwaarde dat Ganesha de woorden alleen mag opschrijven als hij ze heeft begrepen. Terwijl Vyasa zijn complexe en diepgaande verzen reciteert, schrijft Ganesha ze op. Om ervoor te zorgen dat Ganesha niet stopt, reciteert Vyasa af en toe moeilijke en uitdagende verzen. Dit versterkt de band tussen de twee en benadrukt Ganesha’s toewijding aan kennis en de kracht van woorden.
De verhalen van Ganesha zijn onder andere te lezen in de Ganesha Purana en Mudgala Purana. Ook in de Veda’s zijn er beschrijvingen van Ganesha.
Meer details van Ganesha
- Feestdagen: Ganesha Chaturthi
- Kleur: geel
- Graha (planeet of hemellichaam): Budha (Mercurius)
- Dag: Woensdag
- Prasaad: Laddoo. Onder andere in de cultuur van de Indiase deelstaat Maharashtra is modak de prasaad die aan Ganesha wordt geofferd.
- Chakra: muladhara chakra
- Korte mantra: ॐ गं गणपतये नमः। – ॐ gaṃ gaṇapataye namaḥ.
- Gayatri mantra: ॐ तत्पुरुषाय विद्महे वक्रतुण्डाय धीमहि तन्नो दन्तिः प्रचोदयात्। – ॐ tatpuruṣāya vidmahe vakratuṇḍāya dhīmahi tanno dantiḥ pracodayāt.
Vond je dit artikel waardevol?
Draag jij het delen van dit soort kennis een warm hart toe? Jouw bijdrage is van harte welkom!
Elke donatie helpt ons om de gratis diensten van HindoeDharma.nl mogelijk te maken. Dit omvat kosten voor boeken, webhosting, technische applicaties en meer.
Daarnaast gebruiken we een deel van de bijdragen om boodschappen en warme maaltijden uit te delen aan minderbedeelden, als onderdeel van onze inzet voor karma yoga en maatschappelijke betrokkenheid.
