Een stem aan de andere kant van de lijn
Eergisteren belde een oude vriend me. Iemand die ik al ken sinds mijn 16e, maar die ik eigenlijk nauwelijks in levenden lijve heb ontmoet. Toch voelt hij vertrouwd. We spreken elkaar meestal maar één keer per jaar, soms zelfs minder. Maar als we elkaar spreken, dan is het alsof de tijd niet heeft bestaan. Uren kunnen we bijpraten, lachen, herinneringen ophalen, stiltes laten vallen zonder dat ze ongemakkelijk worden. Gewoon twee stemmen, twee mensen.
Hij belde me omdat hij me een spraakbericht had gestuurd om me fijne feestdagen te wensen. Daarna zag hij mijn automatische reactie: dat ik geen WhatsApp-berichten lees en een voorkeur heb voor telefonisch contact. Hij aarzelde geen moment en pakte de telefoon. Dat raakte me. Niet groots of spectaculair, maar op een stille, menselijke manier.
Hij is één van de weinigen die echt iets met dat bericht doet. Sommigen negeren het en blijven me appen, alsof ze het niet hebben gelezen. Anderen zijn simpelweg gestopt met contact opnemen. Dat doet soms pijn, dat geef ik eerlijk toe. Toch houd ik voet bij stuk. Ik weiger om te reageren op WhatsApp-berichten.
Dat klinkt voor sommigen koppig, ouderwets misschien zelfs. En ja, soms voelt het ook kwetsbaar. Want door die keuze val je buiten de norm. In een wereld waarin digitaal contact de standaard is geworden, voelt menselijk contact bijna als een luxe. Of erger nog: als iets ingewikkelds, tijdrovends, onhandigs. Even bellen lijkt soms een te grote drempel.
Een paar maanden geleden ben ik helemaal gestopt met social media. Geen Facebook meer, geen Instagram, geen Twitter/X en ook geen LinkedIn. Ook WhatsApp had ik verwijderd. Het gaf me rust. Ruimte. Minder ruis, minder vergelijken, minder constante prikkels. Meer stilte.
Maar toen ik in oktober naar India ging voor de groepsreis in Zuid-India die ik organiseerde, liep ik tegen iets praktisch aan. Veel mensen vonden Signal “te nieuw” of “te lastig”. Om het contact toch soepel te laten verlopen, besloot ik WhatsApp opnieuw te installeren. Maar wel met een duidelijke voorwaarde: het is er alleen voor internationale telefoongesprekken. Zodat er menselijk contact is, zonder dat de telefoonrekening explodeert. Geen eindeloze berichtjes, geen blauwe vinkjes, geen verwachtingen om direct te reageren.
Voor mij voelt dat als een compromis dat klopt. Een middenweg tussen de wereld van nu en mijn eigen behoefte aan echt contact.
Gelukkig is niet iedereen onbegripvol. In het reikicentrum waar ik regelmatig kom, begrijpen de meeste mensen mij helemaal. Daar is aandacht, aanwezigheid en luisteren vanzelfsprekend. En ook bij mijn vrijwilligerswerk ervaar ik die herkenning. Laatst nam ik deel aan een “Weg Bij Big Tech”-spreekuur. Alleen al die naam voelde als thuiskomen. Mensen die ik nog niet eerder had ontmoet, boden mij thee en een veganistische kerststol aan, en nodigden me uit aan tafel voor een lekkere huisgemaakte soep met brood. Dat ging op een heel natuurlijke manier. Alsof het vanzelfsprekend was. Wat fijn dat er meer mensen zijn die verlangen naar minder digitaal en meer menselijk.
Vanuit het vedische gedachtegoed voelt dit voor mij heel logisch. Verbinding – sangha, seva, werkelijk aanwezig zijn bij elkaar – is geen bijzaak. Het is essentieel. We zijn geen losse eilandjes achter schermen, maar levende wezens die elkaar nodig hebben. Een stem horen, een ademhaling opmerken, een lach die niet wordt gefilterd of gecomprimeerd.
Ik zeg niet dat technologie slecht is. Het heeft ons ook veel gebracht. Maar wanneer het menselijke verdwijnt, wanneer contact wordt gereduceerd tot tekstballonnen, vlugge scrollmomenten en snelle reacties, verliezen we iets kostbaars. Iets wat niet te downloaden of te updaten is.
Dus blijf ik voet bij stuk. Soms eenzaam, soms tegen de stroom in, maar steeds weer bevestigd door momenten zoals eergisteren. Een oude vriend. Een onverwacht telefoontje. Urenlang praten.
En dan weet ik weer: dit is waarom ik het doe. Omdat menselijk contact nooit ouderwets zal zijn. Alleen zeldzaam. En juist daarom zo waardevol.
