Omdat een ritueel meer is dan uiterlijke handelingen…
Een Deva Puja is een ritueel dat je uitnodigt om stil te staan, je hart te openen en bewust verbinding te maken met het goddelijke in jezelf en om je heen.
In deze handleiding deel ik een praktische manier om Deva puja te doen, met aandacht voor betekenis, intentie en persoonlijke beleving. Het gaat niet om perfectie, maar om aandacht, bewustzijn en toewijding.
De duur van een Deva Puja kan sterk variëren afhankelijk van hoe uitgebreid je het ritueel uitvoert, welke mantra je gebruikt (beginnersvariant of voor gevorderden) en hoe lang je de mantra’s en handelingen meditatief, bewust en met aandacht uitvoert. Voor een korte, eenvoudige puja met de basisstappen kun je rekening houden met een totale tijd van ongeveer 30 minuten.
Bij een uitgebreide puja met 5-, 10-, 16- of 24-voudige Upachara Puja’s (stap 5) kan de tijd per Deva of Devi oplopen van tot 53 minuten of zelfs langer, afhankelijk van hoeveel Deva’s en Devi’s je kiest, hoeveel rituele handelingen je uitvoert en hoe lang je de mantra’s reciteert. Zo kun je een korte, snelle puja doen in enkele minuten, of een diep meditatief ritueel van meer dan een uur creëren. Het belangrijkste is dat je de tijd afstemt op je aandacht, intentie en fysieke comfort, zodat elke handeling met bewustzijn en overgave wordt uitgevoerd.
Deze Deva Puja is opgebouwd uit stappen die elk op zichzelf een volledig ritueel vormen. Je hoeft dus niet altijd de hele puja in één keer te doen. Je kunt er ook voor kiezen om één of enkele stappen dagelijks uit te voeren, of bijvoorbeeld de stappen op verschillende momenten van de dag te verrichten. Het belangrijkste is dat je de volgorde en opbouw logisch houdt, zodat de energie en intentie van het ritueel behouden blijven en je verbinding met het goddelijke voelbaar is.
Mensen zonder ervaring met rituelen, meditatie of gebedspraktijken kunnen het beste beginnen met een eenvoudige, korte puja. Zo leren ze stap voor stap de basishandelingen, de houding en het reciteren van mantra’s met aandacht kennen, zonder zich te overbelasten. Wanneer dit vertrouwd voelt, kan de puja langzaam worden uitgebreid met 5, 10, 16 of 24 Upachara Puja’s. Door in kleine stappen op te bouwen, blijft zowel fysieke als mentale concentratie behouden, waardoor het ritueel een diepere, meditatievere ervaring wordt en de verbinding met de goddelijke energie sterker aanvoelt.
Rituelen zijn energetisch werk en vragen om bewuste aanwezigheid. Door klein te beginnen, kan de energie zich geleidelijk opbouwen en integreer je de ervaring in lichaam en geest zonder spanning of overprikkeling. Dit helpt om een stabiele, respectvolle verbinding met de goddelijke aanwezigheid te ontwikkelen, waarbij iedere handeling betekenis krijgt en bijdraagt aan innerlijke rust en focus.
Er zijn veel manieren om een Deva Puja te doen. Het hindoeïsme kent talloze tradities, en de rituelen verschillen vaak van regio tot regio. Wereldwijd zie je ook allerlei variaties en persoonlijke invullingen. Bovendien kun je een Deva Puja zo lang of kort maken als bij jou past. Het draait om aandacht en intentie, niet om regels of tijdsdruk.
Voor een Deva Puja heb je in ieder geval nodig:
Met deze paar benodigdheden kun je al een korte, eenvoudige puja doen. Wil je een langere puja doen met meer rituele handelingen? Dan kun je kiezen voor een 5-, 10-, 16- of 24-voudige Deva Puja. De benodigdheden en handleiding hiervoor vind je bij stap 6.
Tijdsduur: ca. 5 minuten voor de meditatie en 5 minuten voor het plaatsen van de murti’s, als je geen vast altaar hebt
Wat je doet:
Begin met een moment van stilte. Sluit je ogen, adem rustig en voel je lichaam. Breng je handen samen in de namaste-houding voor je hart en zorg dat je rug recht is, je nek in lijn met je wervelkolom. Blijf zo zitten tijdens de puja: deze bewuste houding helpt de energie in je lichaam vrij te laten stromen en brengt je in contact met jezelf en het goddelijke.
Kies de Deva’s en Devi’s die je in jouw puja wilt vereren. Er is geen vaste regel: luister naar je hart en selecteer de goddelijke gedaantes die resoneren met jouw intentie. Traditioneel beginnen veel hindoes met Ganesha, de verwijderaar van obstakels, gevolgd door andere goddelijke gedaantes zoals Shiva, Durga en Vishnu. Stel één Deva of Devi centraal; dit kan bijvoorbeeld jouw Ishta Deva of Devi zijn, de goddelijke gedaante tot wie je je het meest getrokken voelt, je Kula Deva of Devi, of de Deva of Devi met wie je je meer wilt verbinden.
Plaats de afbeeldingen of murti’s (standbeelden) voor je in de volgorde van verering. Begin bij Ganesha en vervolg met de andere gekozen gedaantes van links naar rechts, zodat je een overzichtelijke en respectvolle opstelling hebt. Zorg dat je rug recht blijft en je nek in lijn met je wervelkolom, zodat je fysieke houding je innerlijke concentratie ondersteunt.
Betekenis:
Het kiezen en plaatsen van de Deva’s en Devi’s weerspiegelt jouw persoonlijke intenties en spirituele voorkeuren. Door te beginnen met Ganesha vraag je om hulp bij het verwijderen van obstakels, zodat je puja op een zuivere en open manier kan beginnen. Het zorgvuldig neerzetten van de murti’s laat zien dat je elke goddelijke aanwezigheid respecteert en erkent. Door bewust een centrale Deva of Devi te kiezen, geef je richting aan je devotie en concentratie. Deze focus helpt je om je intentie sterker te verankeren en een diepere verbinding te voelen met de kwaliteiten en zegeningen van die goddelijke gedaante.
Iedere gedaante brengt een unieke energie en kwaliteit: Ganesha helpt obstakels te overwinnen, Shiva nodigt uit tot transformatie, Durga schenkt kracht en doorzettingsvermogen, Vishnu biedt bescherming en stabiliteit, Kali bevrijdt van angst en illusie, Lakshmi brengt overvloed en voorspoed, Sarasvati schenkt kennis en wijsheid, Hanuman versterkt moed en toewijding, Rama belichaamt dharma en rechtvaardigheid, Krishna inspireert liefdevolle verbondenheid en vreugde, Surya straalt levenskracht en energie uit, en de Navagraha beïnvloeden harmonie en balans in het leven volgens hun kosmische krachten.
Door bewust hun aanwezigheid uit te nodigen, verbind je je eigen intentie met hun goddelijke eigenschappen, waardoor je puja zowel persoonlijk, betekenisvol als energetisch rijk wordt.
Mantra:
Terwijl je de murti’s plaatst, reciteer je langzaam en met volledige aandacht de korte mantra. Staan je murti’s al standaard klaar in jouw thuismandir, kijk dan één voor één naar ze en erken de aanwezigheid en energie die ze in je ruimte brengen.
De korte mantra helpt je om je intenties te verankeren en je hart af te stemmen op de kwaliteiten van de goddelijke gedaantes die je vereert. Het is een manier om respect en toewijding te tonen, terwijl je jezelf opent voor hun zegen en begeleiding gedurende het ritueel.
Tijdsduur: ca. 3-4 minuten
Wat je doet:
Maak een lontje van watten of gebruik een kant-en-klaar lontje en plaats dit in een metalen diya. Vul de diya met pure sesam- of kokosolie, zodat het lontje goed doordrenkt is. Zet de diya op een veilige plek, uit de tocht, en steek hem aan. Terwijl je de vlam aanraakt, herinner jezelf eraan dat je niet alleen een lampje ontsteekt, maar ook je innerlijke vuur ontwaakt.
Betekenis:
De diya is een symbool voor innerlijk licht en bewustzijn. Het licht staat voor kennis, helderheid en de aanwezigheid van het goddelijke dat ons omringt en doordringt. Hoe klein de vlam ook lijkt, ze herinnert ons eraan dat licht altijd sterker is dan duisternis.
Door de diya aan te steken, nodig je dit licht uit in jezelf en je omgeving. Het is een uitnodiging om stil te staan, om de duisternis van onwetendheid, angst of onrust te verlichten, en om je hart te openen voor inzicht, dankbaarheid en verbinding met iets dat groter is dan je eigen ik. Elke vlam is een herinnering dat het goddelijke aanwezig is in elk moment, en dat we door aandacht en intentie toegang hebben tot die bron van vrede en energie.
Mantra:
Terwijl je de diya aansteekt, reciteer je de mantra langzaam en met volle aandacht. Laat de klank resoneren in je hart, meer dan in je hoofd. Het gaat niet om snelheid of perfect uitspreken, maar om de intentie en de verbinding die je voelt. De woorden dragen hun eigen helende kracht, zelfs als je ze nog niet volledig beheerst.
Voor gevorderden:
ॐ अग्निर्ज्योतिर्ज्योतिरग्निः स्वाहा। सूर्यो ज्योतिर्ज्योतिः सूर्यः स्वाहा।
अग्निर्वर्चो ज्योतिर्वर्चः स्वाहा। सूर्यो वर्चो ज्योतिर्वर्चः स्वाहा।
ज्योतिः सूर्यः सूर्यो ज्योतिः स्वाहा।ॐ agnirjyotirjyotiragniḥ svāhā. sūryo jyotirjyotiḥ sūryaḥ svāhā.
agnirvarco jyotirvarcaḥ svāhā. sūryo varco jyotirvarcaḥ svāhā.
jyotiḥ sūryaḥ sūryo jyotiḥ svāhā.Agni is licht, licht is Agni. Ik geef me eraan over. De zon is licht, licht is de zon. Ik geef me eraan over. Agni is schitterend, licht is schitterend. Ik geef me eraan over. De zon is schitterend, licht is schitterend. Ik geef me eraan over. Ik geef me over aan het licht van de zon en de zon van het licht.
Deze mantra erkent vuur (Agni) en de zon (Surya) als manifestaties van goddelijk licht. Door deze mantra te reciteren verbind je je met hun kracht en helderheid, en nodig je datzelfde licht uit in jezelf. Het is een oefening in overgave: het erkennen dat het licht altijd aanwezig is en dat jij er deel van bent.
Voor beginners:
ॐ असतो मा सद्गमय।
तमसो मा ज्योतिर्गमय।
मृत्योर्मा अमृतं गमय।ॐ asato mā sad-gamaya.
tamaso mā jyotir-gamaya.
mṛtyor-mā amṛtaṁ gamaya.O God, leid ons van onwaarheid naar waarheid, van duisternis naar licht, van sterfelijkheid naar onsterfelijkheid.
Dit is een van de meest geliefde shaanti mantra’s in de Hindoe Dharma. Het is een directe vraag om leiding: van illusie naar waarheid, van angst naar helderheid, van sterfelijkheid naar de ervaring van eeuwigheid. Als je deze woorden bij het licht van de diya uitspreekt, vraag je niet alleen om inzicht, maar ook om moed om werkelijk in dat licht te durven leven.
Tijdsduur: ca. 0,5-1 minuut
Wat je doet:
Breng opnieuw je handen samen in de namaste-houding voor je hart, met je handpalmen tegen elkaar en je vingers naar boven gericht. Sluit je ogen en adem rustig in en uit. Zorg dat je rug recht blijft en je nek in lijn met je wervelkolom, zodat de energie vrij kan stromen. Laat je aandacht zakken van je hoofd naar je hart. Deze houding is meer dan een gebaar: het is een uitnodiging om aanwezig te zijn, met eerbied en openheid.
Betekenis:
De namaste-houding is een symbool van respect en erkenning van het goddelijke. Niet alleen buiten jezelf, maar juist ook ín jezelf. Het helpt je herinneren dat dezelfde bron van licht die het universum draagt, ook in jou aanwezig is. In dit eenvoudige gebaar smelt het onderscheid tussen jou en de wereld even weg. Het is een gebaar van nederigheid, maar ook van kracht, omdat je bewust kiest om je te verbinden met het hogere.
Mantra:
Terwijl je in de namaste-houding blijft, reciteer je de volgende mantra langzaam en met aandacht. Voel bij iedere zin de waarheid die erin verscholen ligt:
ॐ त्वमेव माता च पिता त्वमेव।
त्वमेव बन्धुश्च सखा त्वमेव॥
त्वमेव विद्या द्रविणं त्वमेव।
त्वमेव सर्वं मम देवदेव॥ॐ tvameva mātā ca pitā tvameva.
tvameva bandhuśca sakhā tvameva.
tvameva vidyā draviṇaṃ tvameva.
tvameva sarvaṃ mama deva-deva.U bent mijn moeder, u bent mijn vader. U bent mijn vriend, u bent mijn metgezel. U bent kennis, u bent rijkdom. U bent alles, o mijn goddelijke gedaantes.
Door deze mantra te reciteren, geef je je over aan het besef dat alles in je leven – liefde, wijsheid, vriendschap, zelfs je pad – uiteindelijk een uitdrukking is van het goddelijke. Het is een moment van diepe erkenning en overgave: jij en het goddelijke zijn nooit gescheiden.
Tijdsduur: 1-2 minuten
Wat je doet:
Richt je aandacht op Vishnu, de instandhouder van de schepping. Sluit je ogen en visualiseer zijn aanwezigheid: zie hem rustend op de slang Ananta, kalm en vredig, terwijl uit zijn navel de lotus oprijst. Neem een moment om je bewust te worden van zijn beschermende en verlossende kracht. Houd je rug recht, je nek in lijn met je wervelkolom, en voel hoe je lichaam en ademhaling je ondersteunen in dit moment van devotie. Reciteer vervolgens de mantra langzaam, met volledige aandacht en toewijding.
Betekenis:
Dit gebed richt zich tot Vishnu als de goddelijke beschermer en instandhouder van de kosmos. Hij bewaart de balans in het universum, herstelt harmonie en beschermt tegen chaos en angst. Door deze mantra te reciteren, roep je zijn kracht aan om ook in jouw eigen leven rust, stabiliteit en bescherming te brengen. Het is een herinnering dat er een eeuwige aanwezigheid is die het geheel draagt, en dat jij deel uitmaakt van die oneindige orde.
Mantra:
Terwijl je in de namaste-houding blijft, reciteer je de volgende mantra langzaam en met aandacht. Voel bij iedere zin hoe je je opent voor Vishnu’s aanwezigheid:
ॐ शान्ताकारं भुजगशयनं पद्मनाभं सुरेशं।
विश्वाधारं गगनसदृशं मेघवर्णं शुभांगम्॥
लक्ष्मीकान्तं कमलनयनं योगिभिर्ध्यानगम्यं।
वन्दे विष्णुं भवभयहरं सर्वलोकैकनाथम्॥ॐ śāntākāraṃ bhujaga-śayanaṃ padmanābhaṃ sureśaṃ.
viśvādhāraṃ gagana-sadṛśaṃ meghavarṇaṃ śubhāṃgam.
lakṣmīkāntaṃ kamala-nayanaṃ yogibhira-dhyāna-gamyaṃ.
vande viṣṇuṃ bhava-bhaya-haraṃ sarva-lokaika-nātham.Ik mediteer op degene die vrede zelf is, die op het grote slangenbed ligt, van wiens navel de lotusbloem komt waarop hij Brahma draagt, wiens gedaante de drager van dit gehele universum is, in wiens donkere gedaante zijn schoonheid straalt, die de geliefde metgezel van Lakshmi is, die de angsten van dit materiële bestaan vernietigt, die door de yogi’s wordt waargenomen middels meditatie, voor die Vishnu buig ik eerbiedig neer, die de heerser van alle werelden is.
Deze mantra nodigt je uit om Vishnu in je hart te voelen als bron van vrede en stabiliteit. Zijn aanwezigheid overstijgt angst en onzekerheid, en schenkt de zekerheid dat alles gedragen en geleid wordt. Door deze woorden met aandacht te reciteren, verbind je jezelf met zijn oneindige bescherming en vraag je om de kracht om in balans te blijven, ook temidden van verandering en uitdagingen.
Tijdsduur:
Wat je doet:
Kies allereerst welke Upachara Puja je wilt uitvoeren: een 5-, 10-, 16- of 24-voudige puja. Deze keuze bepaalt hoeveel rituele handelingen en offers je doet voor elke Deva of Devi, welke materialen je nodig hebt, en hoe lang de puja zal duren.
Bereid vervolgens alle benodigdheden voor die bij de gekozen puja horen (zie de puja-handleiding voor de complete benodigdhedenlijst). Zorg dat alles binnen handbereik staat, zodat je tijdens het ritueel kunt blijven zitten en je aandacht volledig bij de handelingen kunt houden.
Voor iedere geselecteerde Deva of Devi voer je de rituele handelingen uit in de volgorde van de handleiding. Begin met Ganesha om obstakels te verwijderen en vervolg daarna met de andere goddelijke gedaantes die je hebt gekozen. Bij elke handeling reciteer je de bijbehorende mantra langzaam en met volledige aandacht.
Door bewust en aandachtig te handelen, nodig je de energie van de Deva’s en Devi’s uit en creëer je een diepe verbinding met hun kwaliteiten. Elke handeling is een uiting van respect, overgave en erkenning van hun goddelijke aanwezigheid.
Betekenis:
De Upachara Puja is een uitgebreide manier om de goddelijke aanwezigheid te eren en te erkennen. Elke handeling draagt een symbolische betekenis en versterkt de verbinding tussen jou en de Deva of Devi die je vereert.
Door te beginnen met Ganesha vraag je om hulp bij het wegnemen van obstakels, zodat je ritueel in een zuivere, open energie kan plaatsvinden. Vervolgens breng je de unieke kwaliteiten van elke geselecteerde Deva of Devi in je bewustzijn: Shiva voor transformatie, Durga voor kracht, Vishnu voor bescherming, Lakshmi voor overvloed, Sarasvati voor wijsheid, Hanuman voor toewijding en moed, Rama en Krishna voor dharmisch handelen en liefdevolle begeleiding, Kali voor transformatie en bevrijding, Surya voor energie en vitaliteit, en de Navagraha voor balans van kosmische invloeden.
Door deze kwaliteiten te erkennen en de handelingen met intentie uit te voeren, verbind je je eigen innerlijke energie met de goddelijke energieën. Het ritueel wordt zo niet alleen een eerbetoon, maar ook een oefening in bewustzijn, aanwezigheid en spirituele afstemming, waardoor je hart, geest en lichaam harmonie ervaren en je intenties kracht bijzetten.
De betekenis en mantra per upachara staan in de handleidingen. Door de handleiding per Deva of Devi te volgen, weet je precies welke mantra bij welke handeling hoort en wat je spirituele focus of intentie daarbij is.
Houd er rekening mee dat de mantra’s kleine nuances kunnen hebben. Veel mantra’s lijken in eerste instantie hetzelfde, maar er zijn subtiele verschillen afhankelijk van de Deva of Devi, het geslacht van de goddelijke gedaante en de specifieke energie of kwaliteit die je wilt eren.
| Deva/Devi | Beginners | Gevorderden |
|---|---|---|
| Ganesha | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Shiva | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Durga | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Vishnu | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Kali | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Lakshmi | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Sarasvati | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Hanuman | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Rama | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Krishna | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Surya | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
| Navagraha | 1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
1-voudig
5-voudig 10-voudig 16-voudig 24-voudig |
Tijdsduur: 4-8 minuten (afhankelijk van de lengte van de gekozen aarti)
Wat je doet:
Neem de diya en draai deze kloksgewijs rond elke murti als een teken van je aanbidding en om licht te werpen op de symboliek van de murti. Begin bij de voeten van de murti en beweeg langzaam omhoog naar het hoofd. Terwijl je de diya ronddraait, rinkel je de ghanta en zing je de universele aarti of de specifieke aarti die hoort bij de goddelijke gedaante die jou het meest aanspreekt. Je kunt de teksten vinden in de rubriek Aarti’s.
Betekenis:
Aarti is een ritueel waarin je het licht van de diya symbolisch aanbiedt aan de goddelijke gedaantes, waarmee je hun aanwezigheid en zegeningen in je leven verwelkomt. Het kloksgewijs ronddraaien van de diya vertegenwoordigt de circulaire beweging van het universum en de eeuwige cyclus van leven en dood. Door de ghanta te rinkelen en een aarti te zingen, verdrijf je negatieve energieën, schep je een zuivere, heilige sfeer en open je je hart. Het gebruik van een diya is een universeel element in vrijwel elke hindoeïstische traditie en versterkt het gevoel van devotie en verbondenheid met het goddelijke.
Mantra:
Vind je de aarti-teksten te lang of moeilijk? Kies dan voor eenvoud door bijvoorbeeld de Gayatri mantra 3 keer te reciteren of een Gayatri mantra van de goddelijke gedaante die je in je puja centraal had gesteld.
ॐ भूर्भुवः स्वः तत्सवितुर्वरेण्यं भर्गो देवस्य धीमहि धियो यो नः प्रचोदयात्।
ॐ bhūr-bhuvaḥ svaḥ tatsavitur-vareṇyaṃ bhargo devasya dhīmahi dhiyo yo naḥ pracodayāt.
Dat wat het grofstoffelijke, mentale en oorzakelijke doordringt, het bestaan verlicht en inspireert, de eeuwige gelukzaligheid is; op dat goddelijk bewustzijn mediteren wij, opdat het ons mag verlichten.
Voel bij elke herhaling dat je je opent voor het goddelijke licht dat alles doordringt (grofstoffelijk, mentaal en oorzakelijk) en dat inzicht, helderheid en gelukzaligheid schenkt. Laat de woorden resoneren in je hart en mediteer op het goddelijk bewustzijn, zodat het je innerlijke licht versterkt en je inspireert.
Tijdsduur: ca. 1 minuut (afhankelijk van het aantal rondgangen)
Wat je doet:
Draai de diya kloksgewijs rond alle murti’s samen, alsof je het hele altaar in één cirkel omvat. Begin bij de onderkant van het midden van het altaar en beweeg langzaam omhoog in een cirkelvormige beweging, terwijl je je concentreert op de gedachte dat we allemaal deel uitmaken van één groot geheel, verbonden als parels aan een ketting geregen. Denk dit niet alleen in je hoofd, maar laat dit gevoel ook in je hart landen.
Betekenis:
De kosmische aarti helpt je te beseffen dat alle levende wezens, inclusief jezelf, een onderdeel zijn van een groter universum en één kosmisch geheel vormen. Het ronddraaien van de diya symboliseert het licht van het goddelijke dat alles en iedereen in het universum verbindt. Het onderstreept de eenheid en de onderlinge verbondenheid van alle zielen, voorbij fysieke verschillen en grenzen.
Door de mantra te reciteren tijdens deze beweging, versterk je je gevoel van verbondenheid en overgave aan het goddelijke in zijn universele vorm. Het is een uitnodiging om te ervaren dat jouw persoonlijke devotie deel uitmaakt van een groter, allesomvattend ritueel, waarin iedere ziel in harmonie meebeweegt met het goddelijke licht.
Mantra:
Terwijl je de diya ronddraait, reciteer je de volgende mantra met aandacht en overgave. Voel bij iedere rotatie dat het licht van het goddelijke alles en iedereen verbindt.
ॐ कर्पूरगौरं करुणावतारं संसारसारं भुजगेन्द्रहारम्।
सदा वसन्तं हृदयारविन्दे भवं भवानीसहितं नमामि॥ॐ karpūragauraṃ karuṇāvatāraṃ saṃsārasāraṃ bhujagendra-hāram.
sadā vasantaṃ hṛdayāravinde bhavaṃ bhavānī-sahitaṃ namāmi.O hij die zo wit is als kamfer en de belichaming is van goedheid. O hij die de gedaante van het opperst bewustzijn is, die de drie werelden te boven staat. U verblijft altijd in mijn hart. Ik buig tot u en uw metgezel Bhavani.
Voel bij iedere rotatie dat het licht van het goddelijke alles en iedereen verbindt. Visualiseer dat dit licht alle wezens omvat, je eigen hart opent en je bewustzijn verdiept. Laat de woorden resoneren in je hart en neem de energie van zuiverheid, goedheid en verbondenheid met het universele bewustzijn in jezelf op.
Tijdsduur: ca. 2 minuten (afhankelijk van het aantal rondgangen)
Wat je doet:
Na het uitvoeren van de hoofdrituelen is het tijd voor pradakshina, een kloksgewijze rondgang om de murti of het altaar. Sta op en ga met je gezicht naar het altaar staan. Houd je handen gevouwen in de namaste-positie.
Begin met het lopen van 1 of 3 (of een ander oneven aantal) cirkels om de murti, altijd met de klok mee. Als je altaar tegen de muur staat of als je om een andere reden niet volledig rond kunt lopen, draai dan langzaam stappend en aandachtig 3 keer op dezelfde plek, met de klok mee.
Tijdens het lopen focus je op je intentie en op de verbinding met het goddelijke. Laat iedere stap een offer zijn, een fysieke uitdrukking van je overgave, terwijl je aandacht en ademhaling volledig in harmonie blijven met je beweging. Blijf tijdens het lopen rustig en bedachtzaam, met volledige aandacht voor je oprechte intentie, je stappen en de mantra die je reciteert. Laat elke stap een bewuste handeling zijn, een middel tot zuivering en spirituele verdieping.
Betekenis:
Pradakshina symboliseert het omcirkelen van het goddelijke centrum en het volledig overgeven aan het goddelijke, waarbij je bescherming en begeleiding vraagt. Het is een daad van overgave, waarin je jezelf fysiek, mentaal en spiritueel wijdt aan de goddelijke aanwezigheid.
Een enkele rondgang bevestigt je toewijding, terwijl drie rondgangen een drievoudige overgave symboliseren: fysiek, mentaal en spiritueel. Elke stap versterkt je verbinding met het goddelijke en helpt je om dichter bij de goddelijke energie te komen. Het is niet alleen een fysieke handeling, maar een innerlijke pelgrimstocht die je intenties afstemt op universele liefde en wijsheid.
Mantra:
Terwijl je pradakshina uitvoert, kun je de volgende mantra reciteren of een korte mantra herhalen van de goddelijke gedaante die in de puja centraal staat of jou het meest aanspreekt. Voel bij elk woord dat je je overgeeft aan het goddelijke.
ॐ यानि कानि च पापानि जन्मान्तर कृतानि च।
तानि तानि विनश्यन्ति प्रदक्षिणं पदे पदे॥ॐ yāni kāni ca pāpāni janmāntara kṛtāni ca.
tāni tāni vinaśyanti pradakṣiṇaṃ pade pade.O Allerhoogste, laat de tekortkomingen en de zondes die in dit leven en de vorige levens zijn gedaan en de overige kwellingen verwijderd worden na elke stap van een pradakshina.
Voel bij elk woord dat je je overgeeft aan het goddelijke. Visualiseer dat met elke stap alle tekortkomingen, negatieve energieën en obstakels uit het verleden worden losgelaten. Laat de mantra resoneren in je hart en neem de zuiverende energie van overgave, reiniging en spirituele bescherming in jezelf op.
Tijdsduur: ca. 10-15 minuten
Wat je doet:
Aan het einde van de puja herhaal je het algemene gebed en het gebed voor Vishnu, zoals beschreven in stappen 3 en 4, gevolgd door een aantal andere gebeden om de goddelijke aanwezigheid in alle aspecten van het leven te erkennen, eren en hier dankbaarheid aan te tonen.
Betekenis:
Het afsluitend gebed markeert het einde van de puja en biedt een moment van diepe dankbaarheid en overgave. Door de mantra’s te reciteren bevestig je je toewijding aan het goddelijke en erken je dat alle aspecten van je leven – liefde, wijsheid, bescherming, overvloed en begeleiding – afkomstig zijn van de goddelijke aanwezigheid.
De jaya-kaar brengt vreugde en saamhorigheid, en helpt je bewust stil te staan bij de glorie van de verschillende Deva’s en Devi’s. Het is een symbolische erkenning van hun zegeningen in je dagelijks leven en versterkt je verbinding met de universele energie.
Door de overgave-mantra’s te reciteren, draag je niet alleen je gedachten, woorden en daden over aan het goddelijke, maar oefen je ook het loslaten van persoonlijke gehechtheden en intenties, waardoor het ritueel eindigt met een gevoel van innerlijke rust, balans en vervulling.
Mantra’s:
Je kunt de volgende mantra’s reciteren als afsluitende gebeden. Doe dit met volledige aandacht en overgave. Voel bij elke zin en elk woord dat je dankbaarheid uit naar de goddelijke aanwezigheid in je leven. Laat deze handeling een moment van innerlijke verbinding, erkenning en overgave zijn, waarmee je de puja op een bewuste, vreugdevolle en respectvolle manier afsluit.
Terwijl je in de namaste-houding blijft, reciteer je de volgende mantra langzaam en met aandacht. Voel bij iedere zin de waarheid die erin verscholen ligt:
ॐ त्वमेव माता च पिता त्वमेव।
त्वमेव बन्धुश्च सखा त्वमेव॥
त्वमेव विद्या द्रविणं त्वमेव।
त्वमेव सर्वं मम देवदेव॥ॐ tvameva mātā ca pitā tvameva.
tvameva bandhuśca sakhā tvameva.
tvameva vidyā draviṇaṃ tvameva.
tvameva sarvaṃ mama deva-deva.U bent mijn moeder, u bent mijn vader. U bent mijn vriend, u bent mijn metgezel. U bent kennis, u bent rijkdom. U bent alles, o mijn goddelijke gedaantes.
Door deze mantra te reciteren, geef je je over aan het besef dat alles in je leven – liefde, wijsheid, vriendschap, zelfs je pad – uiteindelijk een uitdrukking is van het goddelijke. Het is een moment van diepe erkenning en overgave: jij en het goddelijke zijn nooit gescheiden.
Terwijl je in de namaste-houding blijft, reciteer je de volgende mantra langzaam en met aandacht. Voel bij iedere zin hoe je je opent voor Vishnu’s aanwezigheid:
ॐ शान्ताकारं भुजगशयनं पद्मनाभं सुरेशं।
विश्वाधारं गगनसदृशं मेघवर्णं शुभांगम्॥
लक्ष्मीकान्तं कमलनयनं योगिभिर्ध्यानगम्यं।
वन्दे विष्णुं भवभयहरं सर्वलोकैकनाथम्॥ॐ śāntākāraṃ bhujaga-śayanaṃ padmanābhaṃ sureśaṃ.
viśvādhāraṃ gagana-sadṛśaṃ meghavarṇaṃ śubhāṃgam.
lakṣmīkāntaṃ kamala-nayanaṃ yogibhira-dhyāna-gamyaṃ.
vande viṣṇuṃ bhava-bhaya-haraṃ sarva-lokaika-nātham.Ik mediteer op degene die vrede zelf is, die op het grote slangenbed ligt, van wiens navel de lotusbloem komt waarop hij Brahma draagt, wiens gedaante de drager van dit gehele universum is, in wiens donkere gedaante zijn schoonheid straalt, die de geliefde metgezel van Lakshmi is, die de angsten van dit materiële bestaan vernietigt, die door de yogi’s wordt waargenomen middels meditatie, voor die Vishnu buig ik eerbiedig neer, die de heerser van alle werelden is.
Deze mantra nodigt je uit om Vishnu in je hart te voelen als bron van vrede en stabiliteit. Zijn aanwezigheid overstijgt angst en onzekerheid, en schenkt de zekerheid dat alles gedragen en geleid wordt. Door deze woorden met aandacht te reciteren, verbind je jezelf met zijn oneindige bescherming en vraag je om de kracht om in balans te blijven, ook temidden van verandering en uitdagingen.
Vervolgens kun je de jaya-kaar reciteren, een lofzang op de glorie van de goddelijke gedaantes. Doe dit met volledige aandacht, eerbied en overgave, zodat je hart zich opent voor dankbaarheid en vreugde:
श्री लक्ष्मीनारायण भगवान् की जय!
उमापति महादेव की हय!
अयोध्या रामलखन की जय!
पवनसुत हनुमान की जय!
राधेवर कृष्णचन्द्र की जय!
गणेश भगवान् की जय!
दुर्गा माता की जय!
लक्ष्मी माता की जय!
सरस्वती माता की जय!
काली माता की जय!
गायत्री माता की जय!
सम्पूर्ण देवि देवताओ की जय!
व्यास महाराज की जय!
श्री सत्य सनातन धर्म की जय!
जय जय सीताराम!śrī lakṣmī-nārāyaṇa bhagavān kī jaya!
umāpati mahādeva kī jaya!
ayodhyā rāma-lakhana kī jaya!
pavana-suta hanumāna kī jaya!
rādhevara kṛṣṇacandra kī jaya!
gaṇeśa bhagavān kī jaya!
durgā mātā kī jaya!
lakṣmī mātā kī jaya!
sarasvatī mātā kī jaya!
kālī mātā kī jaya!
gāyatrī mātā kī jaya!
sampūrṇa devi devatāo kī jaya!
vyāsa mahārāja kī jaya!
śrī satya sanātana dharma kī jaya!
jaya jaya sītā-rāma!Glorie aan Lakshmi-Narayana!
Glorie aan de echtgenoot van Uma (Parvati), de grootste van de deva’s (Shiva)!
Glorie aan Rama en Lakshmana uit Ayodhya!
Glorie aan de zoon van de Wind, Hanuman!
Glorie aan de heer van Radha, Krishnachandra!
Glorie aan Ganesha!
Glorie aan moeder Durga!
Glorie aan moeder Lakshmi!
Glorie aan moeder Sarasvati!
Glorie aan moeder Kali!
Glorie aan moeder Gayatri!
Glorie aan alle goddelijke gedaantes!
Glorie aan de grote heer, Vyasa!
Glorie aan de ware Sanatana Dharma!
Glorie aan Sita-Rama!
Na de jaya-kaar kun je de volgende mantra reciteren om alles wat je hebt gedaan, gedacht en ervaren tijdens de puja bewust over te geven aan het goddelijke. Doe dit met volledige aandacht, in een houding van nederigheid en vertrouwen:
ॐ कायेन वाचा मनसेंद्रियैर्वा
बुध्यात्मना वा प्रकृतेः स्वभावात्।
करोमि यद्यत् सकलं परस्मै
नारायणायेति समर्पयामि॥ॐ kāyena vācā manaseṃdriyairvā
budhyātmanā vā prakṛteḥ svabhāvāt.
karomi yadyat sakalaṃ parasmai
nārāyaṇāyeti samarpayāmi.Wat ik ook doe, hetzij met mijn lichaam, spraak, geest of zintuigen. Hetzij met mijn persoonlijke kennis of natuurlijke aanleg. Ik draag alles over en geef het volledig over aan de hoogste goddelijke Narayana (de woonplaats van de mensheid).
Door deze mantra te reciteren geef je alles wat je met je lichaam, spraak, geest en zintuigen hebt gedaan, alles wat je met kennis en persoonlijke aanleg hebt uitgevoerd, volledig over aan Narayana, de hoogste goddelijke aanwezigheid. Het is een daad van totale overgave en toewijding, waarin je erkent dat al je handelingen, gedachten en intenties deel uitmaken van het goddelijke. Deze overgave brengt innerlijke rust, versterkt je spirituele verbinding en sluit de puja af met een gevoel van voltooiing en harmonie.
Tijdsduur: ca. 1-2 minuten
Wat je doet:
Aan het einde van de puja reciteer je de shaanti paath, een universeel vredesgebed. Zit rustig, houd je rug recht en breng je handen samen in de namaste-houding voor je hart. Sluit je ogen en adem rustig in en uit. Laat je aandacht naar binnen keren en richt je bewustzijn op vrede: in jezelf, in je omgeving en in de wereld.
Betekenis:
De shaanti paath is een universele oproep tot vrede. Het nodigt alle lagen van het bestaan uit om harmonie en rust te brengen: van de hemelen tot de aarde, van water en planten tot alle levende wezens en het Absolute (Brahman). Door deze mantra te reciteren, cultiveer je innerlijke rust en versterk je de verbondenheid met het goddelijke in alles. Het herinnert je eraan dat vrede begint in jezelf en zich uitstrekt naar het universum.
Reciteer de mantra langzaam, met aandacht en volledige overgave. Voel bij elk woord hoe de energie van vrede zich verspreidt van jouw hart naar alles om je heen.
ॐ द्यौः शान्तिरन्तरिक्षं शान्तिः
पृथिवी शान्तिरापः शान्तिरोषधयः शान्तिः।
वनस्पतयः शान्तिर्विश्वेदेवाः शान्तिर्ब्रह्म शान्तिः
सर्वं शान्तिः शान्तिरेव शान्तिः सा मा शान्तिरेधि॥
ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः॥ॐ dyauḥ śāntir-antarīkṣaṃ śāntiḥ
pṛthivī śāntir-āpaḥ śāntir-oṣadhayaḥ śāntiḥ.
vanaspatayas-śāntir-viśvedevāḥ śāntir-brahma śāntiḥ
sarvaṃ śāntiḥ śāntir-eva śāntiḥ sā mā śāntir-edhi.
ॐ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ.Moge de hemel vrede brengen, moge de ruimte vrede brengen,
Moge de aarde vrede brengen, moge het water vrede brengen, moge de kruiden vrede brengen.
Moge de planten vrede brengen, moge alle goden vrede brengen, moge het Absolute (Brahman) vrede brengen.
Moge alles vrede brengen, moge enkel vrede aanwezig zijn, laat deze vrede ons omarmen.
Vrede, vrede, vrede.(Bron: Yajurveda 36.27)
Voel bij elke klank hoe innerlijke vrede groeit en zich uitbreidt naar jezelf, je omgeving en de wereld. Laat dit gebed een moment van afsluiting, kalmte en harmonie zijn, waarmee je de puja op een bewust vredige manier voltooit.
Vind je deze mantra moeilijk? Kies dan een eenvoudige mantra bij de Shaanti mantra’s. Zelfs een korte mantra zoals “ॐ śāntiḥ śāntiḥ śāntiḥ” kan voldoende zijn om een gevoel van vrede en rust te creëren, vooral als je het rustig en met volle aandacht zegt, zoals het oorspronkelijk hoort.
Tijdsduur: 1-2 minuten
Wat je doet:
Na het voltooien van de puja breng je je handen opnieuw samen in de namaste-houding voor je hart. Sluit je ogen en adem rustig in en uit. Richt je aandacht op nederigheid en oprechtheid, en spreek in stilte of hardop het gebed om vergiffenis uit. Dit gebed vraagt vergeving voor eventuele fouten of onvolkomenheden die tijdens de puja zijn gemaakt. Bijvoorbeeld in de uitvoering van de rituele handelingen, het reciteren van mantra’s of het richten van je intentie.
Betekenis:
Dit gebed erkent dat niemand perfect is en dat fouten menselijk zijn, zelfs tijdens een ritueel. Door je tekortkomingen te erkennen en om vergiffenis te vragen, toon je nederigheid, oprechtheid en een bereidheid om jezelf te zuiveren. Het helpt ook om de intentie en energie die je tijdens de puja hebt opgebouwd, zuiver en volledig over te dragen aan het goddelijke.
Mantra:
Reciteer de volgende mantra langzaam, met volledige aandacht. Voel tijdens het reciteren dat je alle onvolkomenheden loslaat en je hart opent voor de zegen en acceptatie van het goddelijke.
ॐ मन्त्रहीनं क्रियाहीनं भक्तिहीनं सुरेश्वर।
यत्पूजितं मयादेव परिपूर्णं तदस्तु मे।ॐ mantrahīnaṃ kriyāhīnaṃ bhaktihīnaṃ sureśvara.
yatpūjitaṃ mayādeva paripūrṇaṃ tadastu me.O Allerhoogste Heer! Moge mijn gebed, dat niet volledig is in mantra’s, rituele handelingen en devotie, door U in zijn volledigheid worden geaccepteerd.
Door dit gebed te reciteren erken je je eigen beperkingen en toon je nederigheid. Het is een manier om de energie van de puja zuiver over te dragen en je hart open te stellen voor acceptatie en zegen van het goddelijke.
Tijdsduur: ca. 5-10 minuten
Wat je doet:
Sluit de puja af met een persoonlijk gebed of prarthana. Breng je handen in de namaste-houding voor je hart, sluit je ogen en adem rustig in en uit. Richt je aandacht naar binnen en spreek in stilte of hardop je intenties, wensen en dankbaarheid uit aan de goddelijke aanwezigheid. Dit is een moment van persoonlijke verbinding, waarin je alles wat je tijdens de puja hebt ervaren, gezien en gevoeld, bewust overbrengt naar het goddelijke.
Laat je gedachten rustig voorbij drijven, zonder oordeel. Je kunt bijvoorbeeld danken voor bescherming, leiding, kracht, overvloed, wijsheid of innerlijke vrede. Je mag ook vragen om begeleiding bij specifieke uitdagingen of je intenties voor de toekomst overdragen.
Betekenis:
Prarthana is het meest intieme deel van de puja: het is een directe dialoog met het goddelijke vanuit je hart. Het helpt om je eigen energie te zuiveren, je geest te richten en een diepere verbinding te ervaren. Door je wensen en dankbaarheid oprecht te uiten, versterk je je innerlijke focus en overgave. Het is een moment van spirituele openheid, waarin je je intenties met volle aandacht en vertrouwen loslaat in de universele energie.
Gebed:
Er is geen vaste tekst voor dit gebed; het kan zo simpel of complex zijn als je zelf wilt. Laat het vooral uit je hart komen en gebruik je eigen woorden. Er is geen goed of fout.
Voel bij het reciteren hoe je hart zich opent en dat je intenties zich verbinden met het grotere geheel. Sluit af door nog even in stilte te zitten, de energie te voelen en je dankbaarheid te laten resoneren in je hele wezen.
Heb je er iets aan gehad en wil je iets terugdoen? Een donatie helpt me om dit soort informatie gratis en toegankelijk te blijven delen.
Dank je wel voor je bijdrage.