Wees alert

Veel hindoes krijgen van hun pandit of Hindoestaanse astroloog te horen dat ze mrityu graha hebben. Een ‘ernstig verschijnsel’ in de janma kundali (geboortehoroscoop) dat ervoor zou zorgen dat een persoon komt te overlijden. Er wordt dan aanbevolen om met spoed bepaalde rituelen te verrichten, die de pandit of Hindoestaanse astroloog dan meestal moet verrichten. Vaak wordt hiervoor een bedrag van minstens 200 euro gevraagd.

Mrityu graha klinkt als een verschrikkelijke invloed en veel hindoes raken in rep en roer wanneer ze dit horen. Veel hindoes boeken meteen een ritueel bij de pandit of Hindoestaanse astroloog. Sommige hindoes gaan naar andere pandits of astrologen voor een second opinion. Er zijn slechts weinig hindoes die hun gezonde verstand gebruiken, onderbouwing vragen en zichzelf verdiepen in het onderwerp. Ook ik word vaak benaderd voor een second opinion of meer informatie.

Als iemand mij om een astrologisch consult vraagt betreft mrityu graha, weiger ik dit. Iedereen heeft namelijk mrityu graha. Er is altijd een graha in de janma kundali die ervoor zorgt dat de persoon, vroeg of laat, komt te overlijden. We hoeven geen vedisch astroloog te zijn om te weten dat we allemaal op een dag zullen sterven.

Mrityu puja en de dood overwinnen

Volgens veel pandits en Hindoestaanse astrologen moet er een mrityu puja, janma kundali puja of mrityunjaya puja plaatsvinden. Zo’n ritueel zou ervoor zorgen dat de mrityu graha wordt opgeheven.

In de geschriften lezen we vele verhalen over wijze, toegewijde personen die jarenlang dagelijks strenge ascese hebben beoefend om de dood te overwinnen. Het is naar mijn mening naïef om te denken dat een ritueel van een paar uurtjes ervoor zorgt dat we de dood overwinnen. Dat zou betekenen dat onze totaalsom van karma niets uitmaakt en dat gooit eigenlijk het hele concept van dharma en karma overboord.

Ethische code

Vanuit de beroepsopleiding vedische astrologie is mij overigens geleerd dat je als vedisch astroloog nooit uitingen mag doen met betrekking tot de dood. Dit is een ethische code die wij dienen te hanteren. Uitingen over de dood kunnen het leven van mensen ernstig beïnvloeden. Iemand kan radicale keuzes maken, psychische klachten ontwikkelen en bijvoorbeeld in een ernstige depressie terechtkomen door zo’n consult. De dood is immers iets heel heftigs en horen dat je komt te overlijden, doet erg veel met een persoon.

Bovendien: hoewel vedische astrologie een vedische wetenschap is, blijven het voorspellingen met ruimte voor interpretatie. We spreken dan ook altijd van duidingen of voorspellingen en mogen nooit zeggen dat iets echt zo is.

Hoe ga je hiermee om?

Naar mijn mening is het het beste om te beseffen dat iedereen op een dag dood gaat. Gisteren is voorbij en morgen heeft niemand ons beloofd. Wie weet breekt er morgen wel een oorlog uit, belanden we onder een auto of wordt er kanker geconstateerd. Of wie weet worden we wel 122 jaar, zoals de Franse Jeanne Louise Calment. We weten het niet. Waarom zouden we het überhaupt willen weten? Wat bereiken we ermee? Zekerheid is immers slechts een illusie.

Het enige dat 100% vaststaat, is dit moment. Het heden. Dat is het enige waarvan we kunnen toetsen dat het echt bestaat en dat het er echt is. Laten we daar het beste van maken. Laten we ieder moment het beste uit ons leven halen. Uiteindelijk gaat het niet om hoe lang we hebben geleefd, maar om de vele herinneringen die we hebben gecreëerd. Laten we ieder moment die waardevolle herinneringen creëren en uit het leven halen wat wij eruit willen halen.

We leven in een wereld waarin iedereen vrij is om informatie tot zich te nemen en kennis te delen. Aan de ene kant is dat fijn, want er valt veel van elkaar te leren. Anderzijds kan het ook heel verwarrend zijn, want er zijn zoveel verschillende denkwijzen, opvattingen, rituelen en tradities, dat we vaak door de bomen het bos niet meer zien. Zo ook op het gebied van het hindoeïsme.

Het is belangrijk om er alert op te zijn dat het hindoeïsme geen georganiseerde religie is.

Geen gecentraliseerde kennisvoorziening

Iedereen kan zich opwerpen als spreker namens het hindoeïsme. Zowel mensen die belezen zijn en goede kennis hebben van het hindoeïsme als mensen die maar weinig weten van het hindoeïsme. Er is geen officieel en algemeen erkende instantie die dit controleert of waarop je kunt terugvallen als je vragen hebt of met onduidelijkheden zit. Wel zijn er veel initiatieven die de indruk wekken dat zij zo’n instantie zijn of die daadwerkelijk met de beste intenties proberen hindoes en andere geïnteresseerden op weg te helpen in hun zoektocht naar antwoorden. Soms logisch onderbouwd en met verwijzingen naar de geschriften, soms ook niet. Vaak worden ook valse bronverwijzingen gegeven om geloofwaardig over te komen.

Daarom is het belangrijk om altijd kritisch om te gaan met informatie. Daarbij kan het helpen om, wanneer iemand iets beweert, te vragen in welke context iets staat, in welk geschrift en waar ongeveer in dat geschrift, zodat je het zelf kunt opzoeken en kunt kijken of het klopt en/of of je je erin kunt vinden. Ook als je geen Devanagari, Sanskriet of Hindi beheerst, kan dit in veel gevallen, aangezien veel geschriften tegenwoordig zijn vertaald naar het Engels. Natuurlijk zijn er ook veel foutieve en gemanipuleerde vertalingen in de omloop, dus kies altijd voor geschriften die zijn uitgebracht door gerenommeerde uitgevers, zoals Gita Press.

Geen officiële accreditatie, registratie, opleiding of bijscholing

Ook kan iedereen zichzelf een religieuze of spirituele titel toe-eigenen zonder enige consequentie. Er is geen controlerend orgaan en er is ook geen curriculum, officiële opleiding, registratie, bijscholing of andere procedure die een garantie geeft dat een ritueel, traditie, dienst of persoon aan specifieke vereisten voldoet. De religieuze en spirituele titels zijn onbeschermd en iedereen kan zichzelf dus pandit, swami, rishi, brahmarishi, maharaj e.d. noemen en zich als zodanig voordoen. Ook kan iedereen een mandir of hindoeorganisatie oprichten, omdat er geen officieel erkende instantie is die dit soort zaken controleert en registreert.

Natuurlijk zijn er ook pandits, mandirs en organisaties die wèl echt goede kennis hebben en met de beste intenties hun kennis delen. Alleen de titel an sich is geen garantie.

Dat een organisatie, mandir, pandit, website, Google of boek bepaalde informatie geeft, is op zichzelf dus geen bewijs of garantie dat die informatie ook echt klopt. Wees alert en wees vooral kritisch: waarop is de informatie gebaseerd, wat is de context, waar staat het in de geschriften, staat het er echt en wat staat er dan precies? Vergeet ook vooral niet je eigen gezonde verstand te gebruiken.

Regelmatig is er rondom hoogtijdagen veel verwarring over de datum. De ervaring leert dat verschillende kalenders, mandirs, pandits etc. verschillende datums aangeven voor dezelfde hoogtijdag. Dat is verwarrend en veel hindoes weten dan ook niet van welke datum zij moeten uitgaan.

Vaak wordt “de pandit”, “de kalender”, “Google”, “iedereen” of “India” aangehaald als argument om een standpunt te verdedigen als het om de datum van een hoogtijdag gaat. Het is belangrijk om je een aantal zaken te realiseren voordat je een standpunt aanneemt:

• Het hindoeïsme is geen georganiseerde religie en titels binnen het hindoeïsme zijn onbeschermd.
• Iedereen kan zich opwerpen als spreker namens het hindoeïsme; er is geen controlerend orgaan en waar kennis ontbreekt, doen aannames de ronde.
• (Dat een organisatie, mandir, pandit, kalender of Google een bepaalde datum aangeeft, is op zichzelf dus geen bewijs dat die datum ook echt klopt.)
• Als de meerderheid een bepaalde datum aanhoudt, zegt dat niets over de vraag of de datum klopt of niet (populistische drogreden).
• Google en kalenders onderbouwen niet hoe tot die datums is gekomen. Buitendien kan iedereen een kalender maken. Ook hier is geen (gecentraliseerd) controlerend orgaan aanwezig.
• Google geeft bij de datum altijd aan dat de datum kan afwijken.
• Elke hoogtijdag is verbonden aan een bepaalde tithi in een bepaalde paksha in een bepaalde hindoemaand en soms ook aan bepaalde astronomische omstandigheden of een bepaald deel of bepaalde tijd van de dag.
• India zit in een andere tijdzone en verschilt 4,5 uur met Nederland en 8,5 uur met Suriname (uitgaand van de wintertijd). Hierdoor vallen de tithi’s anders en daardoor kunnen de datums dus ook een dag afwijken.
• Ook al komen onze voorouders uit India; dharma is tijd-, plaats- en toestandgebonden en we horen altijd uit te gaan van de tijdzone waarin we leven. Als we gaan opstaan, werken of slapen, kijken we natuurlijk ook niet naar de Indiase tijd, maar naar de tijd waarin wij leven. Zo is dat ook met hoogtijdagen.

Wees alert en wees vooral kritisch: waarop is de datum gebaseerd? Wat is de bron van die “kalender”, “Google”, “pandit”, “mandir”, “hindoeorganisatie” of “iedereen”? Hoe zijn zij tot deze datums gekomen? Klopt het? Rijmt het op de panchang?

Het is begrijpelijk

Het is begrijpelijk dat veel mensen de datums niet betwisten, want men is het nu eenmaal zo gewend; zeker vroeger was je brutaal zodra je ook maar een beetje doorvroeg en kritisch was als het om het geloof gaat. Ik kan me ook heel goed voorstellen dat het je een gevoel van zekerheid kan geven als mensen in jouw omgeving hetzelfde doen. Ook wil je hoogtijdagen soms met familieleden of vrienden vieren en als zij een andere datum aanhangen, dan wordt dat ingewikkeld. Het “manai ka boli” (“wat zullen de mensen zeggen?”) speelt uiteraard ook een grote rol. In de gemeenschap heeft men vaak al snel een oordeel klaar over hoe iets wel of niet zou horen en als je een ander standpunt hebt, wordt dat je niet altijd in dank afgenomen.

Toch denk ik dat het belangrijk is om foutieve tradities niet langer in stand te houden en altijd de juiste datums aan te houden.

Hoe kun je de juiste datums nagaan?

Elke hoogtijdag is gebonden aan bepaalde astronomische omstandigheden in combinatie met de tijdzone waarin je leeft. Om de datum van een hoogtijdag vast te stellen, horen we daarom gebruik te maken van een panchang. Een panchang is een soort astronomische hindoekalender, die per tijdzone verschillend is. De tijd van India is bijvoorbeeld 4,5 uur verder dan Nederland en 8,5 uur verder ten opzichte van Suriname (uitgaand van de wintertijd, oktober 2018). Daar horen we rekening mee te houden als we datums van hoogtijdagen nagaan, want de datums kunnen voor ieder land verschillend zijn.

Met de website of mobiele app van Drikpanchang kun je de datums van de hoogtijdagen nagaan voor de tijdzone waarin jij leeft. Je hoeft dan alleen de plaats aan te geven en de website of mobiele app geeft dan de panchang weer met alle tithi’s, hoogtijdagen, tijden volgens de tijdzone van de plaats waarin jij leeft etc. Bij de hoogtijdagen wordt vaak een toelichting gegeven en ook wordt aangegeven welke tijden het meest gunstig zijn voor het verrichten van de rituelen op die hoogtijdagen.

Een voorbeeld

Het concept van tijd in het hindoeïsme is vrij ingewikkeld, zeker als je geen voorkennis hebt. Daarom zal ik het vaststellen van de datums van hoogtijdagen proberen te verduidelijken met een voorbeeld:

Bij de Maha Lakshmi Puja hoor je niet alleen rekening te houden met de tithi, maar ook met de nakshatra en de pradosha kaal.

Tithi
De tithi van de Maha Lakshmi Puja is amavasya. Deze begint in 2018 op 6 november om 17:57 uur en eindigt op 7 november om 17:01 uur.

Vervolgens kijk je naar de nakshatra:

Nakshatra
De nakshatra van de Maha Lakshmi Puja is Svati. Svati start 6 november om 15:26 uur en eindigt 7 november om 15:07 uur.

Dan kijk je nog naar de pradosha kaal:

Pradosha kaal
De pradosha kaal is het gunstige tijdstip om Lakshmi puja te doen op de dag van de Maha Lakshmi Puja. De pradosha kaal start na zonsondergang binnen de tithi en duurt ongeveer 2,5 uur. Op 7 november om 17:01 uur is de pradosha kaal niet meer mogelijk binnen de amavasya tithi, omdat zonsondergang op 7 november slechts enkele minuten voor 17:01 uur begint.

Daarna ga je na welke datum het dus wordt:

We zien hierboven dat de tithi, nakshatra en pradosha kaal van de Maha Lakshmi Puja niet verenigbaar zijn op 7 november in 2018 (ik ben uitgegaan van de tijden voor Nederland). Wel zijn deze te verenigen op 6 november, want als je in Nederland op 6 november de Maha Lakshmi Puja viert en de Lakshmi puja muhurta aanhoudt, vier je de Maha Lakshmi puja zowel binnen de voorgeschreven tithi, nakshatra als pradosha kaal van de Maha Lakshmi Puja.

Met dit artikel heb ik geprobeerd het vraagstuk rondom datums van hoogtijdagen te verduidelijken. Wat je uiteindelijk met deze informatie doet en welke datum je aanhoudt voor de hoogtijdagen, is uiteraard aan jezelf.

Hoogtijdagen 2018

Op Facebook gaat een filmpje rond over dames die spiritueel begaafd zouden zijn en geblinddoekt uitspraken doen over bepaalde personen en/of zogenaamde ‘body readings’ en ‘mind readings’ doen, die vervolgens blijken te kloppen. Ook in Nederland zijn er mensen die beweren dat zij dit soort gaven hebben en beweren helderziend te zijn.

Ik geloof zeker dat dit een spirituele gave kan zijn en weet dat dit bestaat, maar ik weet ook dat heel vaak dit soort dingen gescript/in scène gezet worden of dat zogenaamde ‘body readers’ en ‘mind readers’ eigenlijk gewoon zaken constateren op basis van je lichaamshouding en uiterlijke kenmerken. Het meisje uit het filmpje is bijvoorbeeld inmiddels ontmaskerd, waarbij bleek dat zij een draadloze headset in haar oor had waardoor zij alle informatie kreeg doorgespeeld van een derde persoon.

Aan de hand van je ogen, spraak, huid, haar, postuur en algehele uitstraling zijn al veel psychologische en medische zaken te constateren, vanuit oosterse (met name vedische) wetenschappen als ayurveda, acupressuur en Tibetaanse geneeskunde. Hoewel deze in het westen minder bekend zijn en het minder logisch klinkt dat men aan de hand van jouw lichaamskenmerken en uiterlijke kenmerken uitspraken kan doen over bijvoorbeeld jouw persoonlijkheid of gezondheid, is dit in oosterse culturen vaak vrij  ‘gewoon’.

Ook als mensen ook maar een beetje kennis hebben van jouw cultuur, leefstijl en/of achtergrond, dan kunnen zij al dingen constateren die waar zijn. Je staat er vaak niet bij stil dat je in eerdere gesprekken of ter plekke bepaalde uitlatingen hebt gedaan over bijvoorbeeld je beroep, leeftijd, studie of werk. ‘Mind readers’ en ‘body readers’ zijn over het algemeen goede illusionisten, heel oplettend en onthouden elk detail. Vervolgens combineren zij alle details tot een verhaal dat op jou van toepassing is en natuurlijk klopt dat, want jij hebt hen die informatie (onbewust) zelf gegeven!

Wees dus altijd alert. Het is goed om te geloven in spiritualiteit en spirituele gaven, maar zorg ervoor dat je nooit goedgelovig wordt, altijd oplettend bent en nooit misbruik van je laat maken.

Eigen ervaring

Ik heb dit zelf meegemaakt bij ayurvedische en Tibetaanse artsen in India die ik nooit eerder had ontmoet en die me nog niet eens hadden aangeraakt om bijvoorbeeld mijn polsslag te meten, naar mijn ademhaling te luisteren of een polsdiagnose te doen. Zij konden mijn lichaamsconstitutie vaststellen en op basis hiervan uitspraken doen die volledig klopten. Hetzelfde met mijn trekking guide van vorig jaar, die tevens acupressurist is. Hij kon puur op basis van mijn lichaamshouding en uiterlijke kenmerken vertellen wat voor persoon ik was, hoe ik in mijn kindertijd was en wat ik in mijn leven heb meegemaakt. Ik had die man nooit eerder ontmoet en er was geen mogelijkheid dat hij die dingen van tevoren over mij kon weten.

Veel mensen hebben geen vaste astroloog of pandit en als zij een astrologisch consult willen, komen zij dus vaak in aanraking met verschillende astrologen en/of pandits. In de praktijk krijgen personen vaak astrologische consulten die niet op elkaar rijmen.

De ene astroloog of pandit zegt bijvoorbeeld dat de persoon mangala dosha heeft, de andere zegt van niet. De een zegt bijvoorbeeld dat er sprake is van Shani graha, de ander zegt van niet. Dat is verwarrend en op een gegeven moment weet je niet meer wat je moet geloven.

Er kunnen verschillende redenen zijn dat de geboortehoroscoop of de uitkomsten hiervan verschillen:

Het perspectief

Sommige astrologen bekijken de janma kundali vanuit de lagna (ascendant), sommigen vanuit Chandra (de maan) en sommigen vanuit Surya (de zon). Dit kan voor verschillende uitkomsten zorgen. Een goede astroloog bekijkt de janma kundali vanuit alle drie uitgangspunten en nuanceert zijn uitkomsten in een duidelijke omschrijving. Voor bepaalde verschijnselen, zoals ganda mula, hoort specifiek gekeken te worden vanuit Chandra en als men hier bijvoorbeeld de lagna of Surya als uitgangspunt neemt, dan klopt de uitkomst dus niet.

De tijdzone

Tijdzones van bepaalde landen zijn door de jaren heen veranderd, waardoor het mogelijk is dat de astroloog van een verkeerde tijdzone uitgaat. Je hoort altijd uit te gaan van de tijdzone die gold op het moment van geboorte in de geboorteplaats van de persoon.

Het tijdstip

Als een tijdstip niet exact bekend is, schat de astroloog vaak het tijdstip. Soms komt het ook voor dat de astroloog per ongeluk een verkeerd tijdstip gebruikt, bijvoorbeeld 9 uur in de ochtend in plaats van 9 uur in de avond. Een verschil van 10 minuten kan al voor een andere janma kundali (en dus ook andere uitkomsten) zorgen.

Tijdzonesysteem

Boeken en software hanteren soms een ander tijdzonesysteem (GMT, UTC, TAI) dan gebruikelijk. De astroloog moet weten welk tijdzonesysteem zijn software hanteert en ook wanneer hij een plus moet gebruiken en wanneer een min. Hoewel Nederland in tijdzone UTC +01:00 valt, moet je in sommige software -01:00 invoeren. Ook dient de astroloog rekening te houden met zomer- en wintertijd, als dat op het moment van geboorte van toepassing was in de geboorteplaats van de persoon.

Ayanamsha

De aardas is ongeveer 24 graden gedraaid ten opzichte van aan het begin van de schepping. Dit verschil wordt ayanamsha genoemd. De astroloog dient hier rekening mee te houden, omdat anders de posities van de graha’s en sterrenbeelden afwijken, wat andere/incorrecte uitkomsten geeft.

Kundali-boeken

Sommige astrologen gebruiken kundali-boeken die volgens de Surinaamse of Indiase tijd zijn gemaakt en dus niet gelden voor mensen die in andere landen zijn geboren. Daarnaast zijn kundali-boeken foutgevoelig door drukfouten en menselijke fouten van de auteur, zoals factoren die hierboven zijn genoemd.

Surinaamse of Indiase tijd

Sommige astrologen zijn van mening dat je de geboortetijd hoort om te rekenen naar de Surinaamse of Indiase tijd. Dat resulteert in een afwijkende janma kundali en afwijkende uitkomsten, want je hoort altijd uit te gaan van de tijdzone die op het moment van geboorte gold in de geboorteplaats van de persoon.

Astrologiesoftware

Sommige astrologen gebruiken astrologiesoftware ook voor de interpretatie van janma kundali’s. Die interpretatie is meestal door robots gegenereerd en kloppen vaak voor een deel, maar meestal voor een deel ook niet. De astroloog hoort dit altijd te controleren en de interpretatie af te stemmen op de janma kundali, liefst door zijn eigen kennis en ervaring te gebruiken.

Fouten

Als je (per ongeluk) een verkeerde geboortetijd, -datum of -plaats hebt doorgegeven aan de astroloog of hij zelf hierin een vergissing of fout maakt bij het maken van de horoscoop, dan resulteert dat in een andere horoscoop en dus ook andere uitkomsten.

De shadbala-methode

Voor het bepalen van de kracht van graha’s – en dus ook voor het bepalen welke graha’s overwegend negatief zijn voor een persoon en waarvoor graha shanti wordt aanbevolen – wordt van oudsher gekeken naar de shadbala. De shadbala is een methode waarin de kracht van de graha’s wordt gescoord op basis van zes onderdelen.

Echter bestaan hier verschillende interpretaties van en is het niet duidelijk hoe de oorspronkelijke shadbala precies werkt en welke aspecten en waarden precies worden toegekend aan de onderdelen van de shadbala. Verschillende astrologiesoftware geven doorgaans ook verschillende uitkomsten weer in de shadbala’s, zonder enige onderbouwing van hoe de shadbala tot stand is gekomen. Dat maakt het lastig om de kracht van graha’s goed te bepalen.

In de praktijk heb ik gemerkt dat de meeste astrologen en pandits uitgaan van een shadbala uit astrologiesoftware. Het nadeel hiervan is dat deze shadbala dus niet te onderbouwen is. Je kunt niet nagaan welke criteria en waarden een software gebruikt om de shadbala te berekenen en als dan ook nog verschillende software verschillende uitkomsten geven, dan staat het consult van de astroloog of pandit dus eigenlijk op losse schroeven.

De geschriften staan vol met beschrijvingen van factoren die graha’s kunnen versterken of verzwakken. Beroemde astrologen hebben een poging gedaan om hier een rangorde in aan te brengen en hoofdzaken van bijzaken te onderscheiden. Het is belangrijk dat een astroloog goede kennis van zaken heeft voordat hij/zij astrologische consulten geeft. Ook is het belangrijk dat de vraagsteller bepaalde basiskennis van vedische astrologie heeft, zodat diegene enigszins kritisch kan zijn t.a.v. het consult.

Tot slot

Astrologische analyses en interpretaties vragen om goede kennis en ervaring. Bovendien dienen astrologische consulten altijd zorgvuldig te gebeuren. Een astroloog of pandit kan niet zomaar een uitdraai van astrologiesoftware vertalen en aan een cliënt overhandigen. Het is belangrijk dat hij weet en begrijpt wat hij doet, wat voor consult hij geeft en dit ook kan onderbouwen naar zijn cliënt.