Krishna Janmashtami, ook wel bekend als Janmashtami of Gokulashtami, is een van de belangrijkste hindoefeestdagen. Op deze dag vieren hindoes de geboorte van Shri Krishna. Dit festival valt op de achtste dag (Ashtami) van de donkere helft van de maand Bhadrapada volgens de hindoe-kalender.
Tithi
Bhadrapada Krishna Ashtami
Noot: Krishna is ‘s nachts is verschenen en daarom wordt Krishna Janmashtami meestal ‘s nachts gevierd. 18:00-06:00 uur wordt volgens de hindoetelling als nacht beschouwd.
Het verhaal achter Krishna Janmashtami
Shri Krishna verscheen op aarde in de plaats Mathura, waar hij werd geboren als zoon van Devaki en Vasudeva. In een vorig leven waren zij Shatrupa en Manu, die volgens de hindoegeschriften de eerste mensen op aarde waren. In hun leven als Shatrupa en Manu wilden zij graag Vishnu als hun kind hebben. Vishnu gaf hen hierop de zegen dat hij in een ander leven als hun kind zou verschijnen. Dat gebeurde in de dvaparyuga, in hun leven als Devaki en Vasudeva.
Zoals elke keer dat Vishnu op aarde neerdaalde, was ook dit keer het verval van dharma de aanleiding. In de hemelen was er een oorlog tussen de goddelijke gedaantes en de demonen. Toen de demonen werden verslagen, besloten zij de aarde aan te vallen. Daar kregen de demonen zo’n grote invloed, dat de vrede op aarde werd verstoord. De goddelijke gedaantes konden dit niet aanzien en maakten zich grote zorgen. Daarom besloten zij om naar Vishnu toe te gaan en om zijn hulp te vragen. Vishnu besloot hierop om neer te dalen op aarde. Dat deed hij in de gedaante van Shri Krishna.
De plaats Mathura werd geregeerd door koning Ugrasena, een zeer geliefde koning. Hij had twee kinderen, Kansa en Devaki. Kansa was erg kwaadaardig en stopte zelfs zijn vader in de gevangenis om zichzelf tot koning te kronen en te regeren. Toch hield hij erg veel van zijn zus en hij liet haar trouwen met Vasudeva. Echter hoorde hij op hun huwelijksdag dat Devaki’s achtste kind hem zou vermoorden. Daarom besloot hij Devaki te vermoorden. Vasudeva bedelde om Devaki’s leven en Kansa besloot haar in leven te houden op voorwaarde dat ze in de kerkers zouden verblijven en hun kinderen aan Kansa zouden afstaan. Vasudeva en Devaki stemden hiermee in.
Kansa vermoordde de eerste zes kinderen. Het zevende kind werd echter gered doordat deze door het Goddelijke werd overgeplaatst naar de baarmoeder van Vasudeva’s andere vrouw, Rohini. Dit kind stond later bekend als Balarama. Kansa dacht dat Devaki een miskraam had gehad en was opgelucht. Echter was het nu tijd voor het achtste kind. Toen Vishnu als hun kind verscheen, bracht Vasudeva hem naar zijn vriend Nanda in de plaats Gokula. Hij kon dit door de mystieke krachten van Vishnu, waardoor de wachters in slaap vielen en de rivier rustig werd, en Vasudeva dus makkelijk naar Gokula kon gaan. Vasudeva kwam veilig terug met een babymeisje en niemand wist ervan.
Kansa hoorde van het achtste kind en haastte zich om het te doden. Hij hield de baby bij haar benen vast en toen hij haar wilde vermoorden, verdween de baby in lucht. De baby was niemand anders dan yoga maya, mystieke verbeelding. Zij vertelde Kansa dat zijn moordenaar was geboren. Toen Krishna opgroeide, doodde hij zijn oom en bevrijdde hij zijn ouders uit de kerkers. Zo keerde de rust weer terug in het koninkrijk en werd dharma hersteld.
De dag na Krishna Janmashtami is Nanda Utsava, de dag waarop Nanda Krishna accepteerde. De dag hierna is Gokula Utsava, de dag waarop Krishna voor de inwoners van Gokula verscheen.
Rituelen
Krishna Janmashtami wordt gevierd met vasten, gebeden, bhajans (liederen ter ere van Krishna) en het versieren van een wieg met daarin een beeld van baby Krishna. ‘s Nachts wordt de wieg geschommeld ter herinnering aan zijn kindertijd. In India wordt er vaak een “Dahi Handi”-wedstrijd georganiseerd waarbij jongeren op elkaar klimmen en proberen een pot met room, wrongel of yoghurt – die hoog in de lucht aan een koord hangt – te breken. Hiermee worden de ondeugende streken van Krishna herbeleefd. Krishna stal namelijk ook room/wrongel/yoghurt.